«Tὴ γλῶσσα μοῦ ἔδωσαν ἑλληνική· τὸ σπίτι φτωχικὸ στὶς ἀμμουδιὲς τοῦ Ὁμήρου. Μονάχη ἔγνοια ἡ γλῶσσα μου στὶς ἀμμουδιὲς τοῦ Ὁμήρου.» (Ὀδυσσέας Ἐλύτης, «Ἄξιον ἐστί»)

Σελίδες Πατριδογνωσίας - Περικλῆς Γιαννόπουλος - Ἡ Ἑλλὰς τοῦ ΟΧΙ - Ἀντίβαρο - Πολυτονικό

Σάββατο 28 Φεβρουαρίου 2009

Ἐν δὲ φάει καὶ ὄλεσσον

   «Μιὰ ξαφνικὴ ἀχλὴ ἔπεσε τὴν ὥρα τῆς μάχης ποὺ σκοτείνιασε ὁ τόπος κι ἀνάγκασε τοὺς ἀντίπαλους νὰ διακόψουν τὸν ἀγώνα. Καὶ τότε ὁ Αἴαντας -ἀπὸ τὰ πιὸ ψυχωμένα παλικάρια τῶν Ἀχαιῶν-, «ἀμηχανῶν», κραυγάζει:
Ζεῦ πάτερ ἀλλὰ σὺ ῥῦσαι ὑπ᾿ ἠέρος υἷας Ἀχαιῶν,
ποίησον δ᾿ αἴθρην, δὸς δ᾿ ὀφθαλμοῖσιν ἰδέσθαι·
ἐν δὲ φάει καὶ ὄλεσσον
(Ὁμήρου Ἰλιάς, Ρ 645-647)
Δία πατέρα, σῶσε ἐσὺ ἀπὸ τούτη τὴν καταχνιὰ
τοὺς γιοὺς τῶν Ἀχαιῶν. Κάνε ξαστεριά. Δῶσε
νὰ ἰδοῦν τὰ μάτια! Κι ὕστερα χάλασέ τους!
Μὰ στὸ φῶς!!
(μετ. Γ.Δ.)

   »Ὄχι, δὲν ζητάει προνομιακὴ μεταχείριση ἀπὸ τὸν Δία, ὁ Αἴαντας (θἄταν ταπεινὴ παράκληση γιὰ ἕνα παλικάρι σὰν κι αὐτόν). Φῶς ζητάει! Φῶς γιὰ νἄβρει (ὅπως σχολιάζει ὁ Ἀνώνυμος στὸ «Περὶ ὕψους» (IX 10, 85)) ὅσο μπορεῖ πιὸ γρήγορα, τάφο ἀντάξιο τῆς ἀρετῆς καὶ τῆς ἀντρειωσύνης του. Κι ὕστερα ἂς πεθάνει... Μὰ στὸ φῶς!»


Ὁ πολεμιστὴς τοῦ φωτὸς καὶ τὰ πνευματικά του ὄπλα

   Τὸ ἀπόσπασμα εἶναι ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ Γιώργου Διζικιρίκη, «Ἡ αἰσθητικὴ τῆς Ρωμιοσύνης: Τὸ δημοτικὸ τραγοῦδι κάτω ἀπὸ τὸ φῶς τῆς πάλης τῶν σύγχρονων ἰδεῶν», ἐκδ. Φιλιππότη, 1983. Ἐνδιαφέρουσα μελέτη γιὰ τὸ δημοτικὸ τραγοῦδι καὶ τὶς νεωτεριστικὲς τάσεις τῆς ἐπιστήμης τῆς φιλολογίας. Τὸ βιβλίο εὐρῆκα στὸ τελευταῖο «παζάρι βιβλίου» στὴν πλατεία Κλαυθμῶνος. Γράφει πολλὰ ἐνδιαφέροντα, ἀλλὰ περισσότερο μὲ ἐνθουσίασε ἡ ἀναφορὰ σὲ ὁρισμένες στιγμὲς τοῦ δημοτικοῦ τραγουδιοῦ ὅπου λάμπει ὅλο τὸ μεγαλεῖο τοῦ ἑλληνικοῦ ἤθους. Ὁ πρόλογος τοῦ βιβλίου ἀρχίζει ὡς ἐξῆς:

   «Μιὰ νύχτα περνώντας ὁ Κολοκοτρώνης με τ᾿ ἀσκέρι του ἀπὸ τὸ μοναστήρι τῆς Βελανιδιᾶς, θέλησε νὰ στείλει μήνυμα στὸν ἡγούμενο γιὰ νὰ τοῦ ζητήσει μερικὰ καρβέλια καὶ τυριὰ γιὰ τὰ πειασμένα παλικάρια του. Εἶπε στὸν γραμματικό του -λογιότατο τῆς ἐποχῆς- νὰ συντάξει τὸ μήνυμα. Καὶ ὁ λογιότατος γιόμισε δυὸ κατεβατὰ ἀρχαιόπρεπες ἑλληνικοῦρες. Ἔφριξε ὁ Γέρος. Ἄρπαξε ἕνα κομμάτι χαρτὶ κι ἔγραψε μὲ τὰ κολυβογράμματά του, τρεῖς λέξεις: «Γούμενε, τυρί, Κολοκοτρώνης.» Καὶ τὸ ᾿στειλε στὸ μοναστήρι μ᾿ ἕνα ἀπὸ τὰ παλικάρια του.

   »Ἀντὶ γιὰ κάποιον ὁρισμὸ τῆς Ρωμιοσύνης, προτιμῶ αὐτὴ τὴν ἁπτὴ εἰκόνα της. Μοῦ φαίνεται πιὸ ἄμεση καὶ περισσότερο ἀποδεικτική.»

Σάββατο 14 Φεβρουαρίου 2009

10 Μαρτίου 1996 μ.Χ.: Λῆξις Πελοποννησιακοῦ Πολέμου

Τελικῶς δὲν ὑπάρχουν ὅλα στὸ Διαδίκτυο;! Ἔψαχνα τὸ κείμενο αὐτὸ καὶ δὲν τὸ ἔβρισκα. Ἀλλὰ ἔλα ποὺ πρὸ 13 ἐτῶν ἤμουν ἤδη στὶς ἐπάλξεις, τὸ εἶχα ἀντιγράψει ἀπὸ τὴν ἐφημερίδα (σὲ greeklish) καὶ τὸ εἶχα στείλει στὴν λίστα hellas!

Ἰδοὺ λοιπόν. Εἴκοσι τέσσερις αἰῶνες ἀκριβῶς μετὰ τὸ 404 π.Χ., τὴν 10η Μαρτίου 1996 στὴν Σπάρτη, ὁ δήμαρχος Ἀθηναίων Δημήτρης Ἀβραμόπουλος καὶ ὁ δήμαρχος Σπαρτιατῶν Δημοσθένης Ματάλας ὑπέγραψαν διακήρυξι λήξεως τοῦ Πελοποννησιακοῦ Πολέμου, φιλίας καὶ συνεργασίας μεταξὺ τῶν δύο ἐνδοξοτάτων ἑλληνικῶν πόλεων! Τὴν διακήρυξι συνέταξε ὁ ἀκαδημαϊκὸς Κωνσταντῖνος Δεσποτόπουλος.


Σπάρτη καὶ Ἀθῆναι μὲ τὴν ἱστορικὴ μεγαλουργία τους ἀποτελοῦν σύμβολο πολιτισμοῦ οἰκουμενικὴς ἐμβέλειας. Οἱ δυὸ αὐτὲς κορυφαῖες πόλεις τῆς ἀρχαίας Ἑλλάδος, συνασπισμένες σὲ κρίσιμη ὥρα τῆς ἱστορίας, ἔσωσαν τὴν ἐλευθερία τῶν Ἑλλήνων, ἐνῷ καὶ προσέφεραν στὴν ἀνθρωπότητα, μὲ τὴν ἄρθρωση καὶ τὴ λειτουργία τους, πρότυπα κοινωνικοῦ ρυθμοῦ καὶ δημιουργικοῦ βίου. Ἡ πόλις τοῦ Λυκούργου, τοῦ Χίλωνος καὶ τοῦ Λεωνίδα, θέσπισε τὴν αὐστηρὴ παιδεία, ἐδραίωσε τὴ νομοκρατία, πρόβαλε τὸ παράδειγμα τῆς ἡρωικῆς ἐμμονῆς στὸ καθῆκον. Ἡ πόλις τοῦ Σόλωνος, τοῦ Κλεισθένους καὶ τοῦ Περικλέους, τοῦ Αἰσχύλου καὶ τοῦ Φειδίου, τοῦ Σωκράτους καὶ τοῦ Πλάτωνος διέπλασε τὸν κλασσικὸ τύπο δημοκρατίας, ἀνήγαγε τὴν ποίηση καὶ τὴν καλλιτεχνία σὲ μορφὲς ἀνυπέρβλητες, ἀκεραίωσε τὴ γνήσια φιλοσοφία.

Οἱ τρισένδοξες αὐτὲς πόλεις ὅμως ἁμάρτησαν τραγικὰ μὲ τὸν ἀδυσώπητο μεταξύ τους πόλεμο ἀπὸ 431 ἔως 404 π.Χ. Ἐφέτος συμπληρώνονται εἴκοσι τέσσερις αἰῶνες ἀκριβῶς, ἀφ᾿ ὅτου ὁ ἀδελφοκτόνος ἐκεῖνος πόλεμος ἔληξε, μὲ στρατιωτικὴ νίκη τῆς Σπάρτης καὶ τῶν συμμάχων της.

Σήμερα, 10 Μαρτίου 1996, στὴν πρωτεύουσα τῆς Λακεδαίμονος, ὁ δήμαρχος Ἀθηναίων καὶ ὁ δήμαρχος Σπαρτιατῶν ἐκφράζουν τὴ βαθύτατη θλίψη τους γιὰ τὴν πολυαίμακτη σύρραξη τῶν δύο κορυφαίων πόλεων τῆς ἀρχαίας Ἑλλάδος καὶ διακηρύττουν τὴν λήξη μὲ ὅρους ἰσοτιμίας ἀναδρομικὰ τοῦ καταστροφικοῦ ἐκείνου πολέμου «Ἀθηναίων καὶ Πελοποννησίων» καὶ τὴν ἐμπέδωση ἀρρήκτων μεταξὺ τῶν δύο πόλεων δεσμῶν φιλίας καὶ συνεργασίας, μὲ ἠθικὸ ἔρεισμα καὶ τὴν ἀρχαία ἱστορικὴ μεγαλουργία τους.

Ὁ Δήμαρχος Σπαρτιατῶν
Δημοσθένης Ματάλας

Ὁ Δήμαρχος Ἀθηναίων
Δημήτρης Ἀβραμόπουλος