Συγκριτικὸ τὲστ πολυτονικῶν γραμματοσειρῶν

Στὸν ἱστοχῶρο τῆς Κινήσεως Πολιτῶν γιὰ τὴν Ἐπαναφορὰ τοῦ Πολυτονικοῦ Συστήματος θὰ βρεῖτε δείγματα 624 πολυτονικῶν γραμματοσειρῶν (σὲ 227 οἰκογένειες). (Κλὶκ ἐκεῖ, στὰ κόκκινα βελάκια, μὲ ἐνεργὴ java, γιὰ λεπτομέρειες.)

Ἂς συγκρίνουμε τὶς βασικὲς γραμματοσειρὲς τῶν Windows, μὲ δυὸ-τρεῖς ἄλλες. Ὁ Γνωμοδότης ἐπρότεινε τὴν GFS Didot. Συγκρίνω, λοιπόν, ἑπτὰ πολυτονικὲς γραμματοσειρὲς (Palatino Linotype, Times New Roman, GeorgiaYH, VerdanaYH, GFS Didot, GFS Didot Classic, Grecs du Roi) σὲ δύο συστήματα Windows:

• Microsoft Windows Vista SP1, Font Size (DPI): Larger scale (120 DPI), Font Smooth: ClearType, Resolution: 1920x1200
• Microsoft Windows XP SP3, Font Size (DPI): Default scale (96 DPI), Font Smooth: Standard, Resolution: 1024x768

Ἀρχεῖο html γιὰ νὰ κάνετε τὰ δικά σας πειράματα.

Παρατηρήσεις:
α) Τὰ GeorgiaYH καὶ VerdanaYH εἶναι οἱ πολυτονικὲς ἐκδόσεις τῶν γνωστῶν Georgia καὶ Verdana τῶν Microsoft Windows, φτιαγμένες ἀφιλοκερδῶς ἀπὸ τὸν Γιάννη Χαραλάμπους (Κίνηση Πολιτῶν γιὰ τὴν Ἐπαναφορὰ τοῦ Πολυτονικοῦ Συστήματος). Κατόπιν συμφωνίας μὲ τὴν Microsoft, θὰ ἀντικαταστήσουν (ὡς Georgia καὶ Verdana) τὰ μονοτονικὰ Georgia καὶ Verdana στὶς ἐπόμενες ἐκδόσεις τῶν Windows. (Συγχαρητήρια Γιάννη!)

β) Τὰ Times New Roman,τὰ Courier New, τὰ Tahoma καὶ τὰ Arial στὰ Windows Vista εἶναι πλέον πολυτονικά. (Ἀλλὰ σὲ ὅλες αὐτὲς τὶς γραμματοσειρές οἱ τόνοι εἶναι δυσανάγνωστοι, ἐξ οὗ καὶ ἡ ἀνάγκη γιὰ πολυτονικὰ Georgia καὶ Verdana.) Τὰ Palatino Linotype εἶναι τὸ γνωστὸ εὐανάγνωστο πολυτονικὸ standard, ἤδη ἀπὸ τὰ Windows XP. Τὰ χρησιμοποιῶ στὸ παρὸν ἱστολόγιο.

γ) Τὰ GFS Didot (Ἐταιρεία Ἑλληνικῶν Τυπογραφικῶν Στοιχείων), ὅπως σημειώνει καὶ ὁ Γνωμοδότης, εἶναι μιὰ ὡραιότατη κλασσικὴ γραμματοσειρὰ (προσέξτε τὰ φιογκάκια στὸ μικρὸ κάππα). Ἀνάλογες γραμματοσειρὲς θὰ βρεῖτε μὲ ὀνόματα ὅπως «Ἁπλᾶ», «Δεκαεξάρια τῆς κάσας» ἤ, στὰ Windows, «Garamond» (μονοτονική). (Τὰ GFS Didot Classic καὶ τὰ Grecs du Roi δὲν ἔχουν λατινικὰ (βάζει τὸ σύστημα ὅ,τι βρεῖ διαθέσιμο).)

δ) Ἄλλο χαρτί, ἄλλο ὀθόνη. Ἄλλο ClearType, ἄλλο Standard smooth. Ἄλλο Windows, ἄλλο Mac. Τεράστιες οἱ διαφορές. Ἐὰν μάλιστα μιλοῦμε γιὰ πολυτονικό, ἡ καθαρότητα τῶν τόνων καὶ τῶν πνευμάτων εἶναι τὸ κυριότερο κριτήριο (καὶ τὸ πλέον δύσκολο νὰ ἰκανοποιηθῇ στὴν ὀθόνη, σὲ ὅλα τὰ μεγέθη καὶ τὰ συστήματα).

Προσέξτε πῶς σὲ ὁρισμένες γραμματοσειρὲς, ἀναλόγως μὲ τὸ ἄν ἔχουμε ClearType ἢ Standard smooth, καὶ ἀναλόγως τοῦ μεγεθους, ἔχουμε πολὺ ἀχνὰ γράμματα (σάν... ἐξατμισμένα), κομμένα γράμματα, ἢ συσσωματώσεις πίξελ. Ἐνῷ στὸ χαρτὶ (μὲ καλὸ ἐκτυπωτή, ἐννοεῖται), μπορεῖ νὰ εἶναι ἄψογα.

Ἀλλὰ καὶ μεταξὺ Windows καὶ Mac ὑπάρχει διαφορά:

• Τὸ κείμενο τοῦ Γνωμοδότου, μὲ GFS Didot, στὰ Windows (Vista, 120 dpi, ClearType)
• Τὸ κείμενο τοῦ Γνωμοδότου, μὲ GFS Didot, στὰ Windows (XP, 96 dpi, Standard smooth)
• Τὸ κείμενο τοῦ Γνωμοδότου, μὲ GFS Didot, σὲ Mac [δεῖγμα 2]
  

Εἶναι προφανὲς ὅτι τὰ GFS Didot φτιάχτηκαν γιὰ Mac.

Τὰ Palatino Linotype, ἀντιθέτως, δὲν εἶναι ἡ ὀμορφότερη γραμματοσειρά, ἀλλὰ φαίνονται παντοῦ καὶ πάντοτε τουλάχιστον ἰκανοποιητικῶς.

Καλλιτεχνικὸ κριτήριο: Γιὰ τὸ χαρτί μιλῶ τῶρα, διότι, γιὰ τὴν ὀθόνη, ὁ παράγων τῆς ἀναγνωσιμότητος πρέπει νὰ ἐξετάζεται πρῶτα. Στὸ χαρτί, λοιπόν, θέλω το μικρὸ κάππα νὰ ἔχει φιογκάκια! Παλαιό, κλασσικό στυλ. Ὅπως π.χ. τὰ Ἁπλᾶ (Greek 90) καὶ τὰ Δεκαεξάρια τῆς κάσας τοῦ Γιάννη Χαραλάμπους, ἢ τὰ GFS Didot καὶ τὰ GFS Didot Classic τῆς Ε.Ε.Τ.Σ. Ἀπὸ ὅλα αὐτά, μᾶλλον προτιμῶ τὰ Ἁπλᾶ (Greek 90), διότι εἶναι στρογγυλὰ καὶ συμπαθητικά, καὶ ὄχι μακρόστενα, οὔτε ὑπερβολικὰ πυκνά, οὔτε ἔχουν ἄλλη ἐξεζητημένη ἰδιαιτερότητα, ἐκτὸς ἀπὸ τοὺς καθὼς πρέπει, κλασσικοὺς φιόγκους. Ἀπὸ τὶς πολὺ ἐξεζητημένες γραμματοσειρές, τῶρα, γιὰ παιχνίδι περισσότερο καὶ εἰδικὲς περιπτώσεις, ἡ Grecs du Roi εἶναι ὄμορφη!

Ὑ.Γ. Ξέρω, εἶμαι ἀπαράδεκτος, σὲ Linux δὲν δοκίμασα· ἐπιφυλλάσσομαι.

Ματσάκης καὶ ὀρθογραφία, Χατζηγάκης καὶ ἐθνικὴ ἀνεξαρτησία, καὶ λοιποὶ «πατριῶτες»...

Ἔχω δεῖ τὸν τελευταῖο καιρὸ σὲ ἀμέτρητες ἱστοσελίδες καὶ ἱστολόγια νὰ καταδικάζεται καὶ νὰ χλευάζεται (δικαίως) ἡ πρότασις τοῦ Κυπρίου εὐρωβουλευτοῦ Μάριου Ματσάκη γιὰ ἁπλοποίησι (κατάργησι) τῆς ὀρθογραφίας τῆς Ἑλληνικῆς Γλώσσης (δηλαδὴ καθιέρωσι φωνητικῆς γραφῆς). Δὲν ἔγραψα τίποτε ἔως τώρα διότι θεώρησα ἐντλῶς γελοία τὴν πρότασι καὶ ἀνάξια νὰ ἀποτελέσῃ θέμα συζητήσεως (ἂν καὶ ἡ ἐπίθεσι στὴν Ἑλληνικὴ Γλῶσσα ἔχει μακρὰ ἱστορία, ἀπὸ τοὺς ὑποστηρικτὲς τῆς φωνητικῆς ὀρθογραφίας κομμουνιστὲς τοῦ μεσοπολέμου (Γληνὸ κ.λπ.), μέχρι τοὺς πνευματοκτόνους καὶ τονοκτόνους (1982) καὶ τοὺς σημερινοὺς «ἐκσυγχρονιστὲς» (πρότασι Διαμαντοπούλου καὶ Φιλ. Συμμαχίας γιὰ καθιέρωσι τῆς ἀγγλικῆς ὡς ἐπίσημης γλώσσης) κ.ἄ.) Ἀλλὰ μοῦ δίνεται ἡ εὐκαιρία νὰ κάνω μερικὲς παρατηρήσεις εὐρύτερου ἐνδιαφέροντος.

Νὰ θυμίσουμε ὅτι ὁ κ. Ματσάκης εἶναι ὁ πρώην ὑπερπατριώτης καὶ ἀντιιμπεριαλιστής, ὁ ὁποῖος μπούκαρε στὶς βρετανικὲς βάσεις (τὸ 2005 καὶ τὸ 2007), τουρκοφάγος (ἐπίσης), ὑποστηρικτὴς ἀρχικῶς τοῦ Τάσσου Παπαδόπουλου ἀλλὰ ἐγκαταλείψας αὐτὸν κατόπιν, ὁ ὁποῖος ἔγινε ἐσχάτως ὀπαδὸς τῆς ἑλληνοτουρικῆς φιλίας (κατηγορήθηκε ὅτι... ἔμπλεξε μὲ τουρκάλα!) και τώρα φαίνεται ὅτι προσεχώρησε καὶ στόν... κεμαλισμό (κατάργησι τοῦ ἐθνικοῦ ἀλφαβήτου)!

Ἂς μὴν τὰ βάζουμε μὲ τὸν κ. Ματσάκη· εἶναι, πιστεύω, τίμιος καὶ μὲ καθαρὴ ψυχὴ, ἁπλῶς «ἔχει ἀψηλώσει ὁ νοῦς του», ποὺ ἔλεγε καὶ ὁ Παπαδιαμάντης.

Τὸ δίδαγμα, ὅμως, καὶ ἀπὸ αὐτὴν τὴν περίπτωσι, εἶναι ὅτι ὁ πατριωτισμὸς πρέπει νὰ σημαίνει καὶ συγκεκριμένη πολιτικὴ καὶ ἰδεολογία συνειδητοποιημένη καὶ ἀκολουθούμενη μὲ συνέπεια· ὄχι θεατρινισμοὶ τύπου ἀντιιμπεριαλιστικῶν εἰσβολῶν Ματσάκη στὶς βρετανικὲς βάσεις, πλαστικὲς σημαῖες καὶ σόου Λαζόπουλου. Ἀλλὰ στὴν Ἑλλάδα ὅπου ἡ πατριωτικὴ πολιτικὴ, ἀπὸ τὸν πάλαι ποτὲ παπατζίδικο παπαντρεϊκὸ σοσιαλαϊκισμό ἔφθασε σήμερα νὰ ταυτίζεται μὲ φυγόστρατους τηλε-γελωτοποιοὺς θεομπαῖκτες Λαζόπουλους, τραγουδιάρηδες, βολεμένους νεοδημοκράτες «μακεδονομάχους» Ψωμιάδηδες (καὶ αὐτὸς εἶναι ὁ τιμιώτερος), «λαϊκοδεξιοὺς» δημάρχους, «κόκκινους Πάνους» καὶ Ματσάκηδες «ὅπου φυσάει ὁ ἄνεμος», «συντηρητικοὺς» τάχα τύπου Χατζηγάκη (βλέπε παρακάτω), πρώην σταλινικοὺς ἄρδην ἀνανήψαντες καὶ νῦν ρε-σαλταρισμένους «ἀριστεροὺς πατριῶτες», ΣΥΡΙΖαίους ἀναρχοτραμπούκους καὶ ἐργατοπατέρες «ὁ ΟΤΕ εἶναι πατρίδα μας»... ὅλα εἶναι δυνατά.

Γι᾿ αὐτὸ θεωρῶ εἶναι εἶναι πολὺ σημαντικὴ ἡ ἀνατροπὴ τοῦ σάπιου κομματικοῦ κατεστημένου ποὺ κατόρθωσε ὁ ΛΑ.Ο.Σ. - ἔστω αὐτὸ τὸ μικρό, μὲ τὰ χιλιάδες ἐλαττώματα, ποὺ κατορθώθηκε. Ἐδῶ ποὺ ἔφθασες, λίγο δὲν εἶναι.

Φίλτατοι νεοδημοκράτες, πάλι θὰ μοῦ πεῖτε ὅτι εἶμαι ἄδικος, ἀλλά, στὸν Θεό σας, στὸν Θεό σας βρὲ παιδιά! Πεῖτε μου ἐὰν γιὰ τὰ παρακάτω τραγελαφικὰ εἶναι πολιτικὸ ἤ... γλωσσικὸ τὸ πρόβλημα! (Καὶ ὁ κ. Χατζηγάκης εἶναι (ἦταν; ) καὶ ἀπὸ τοὺς σοβαροὺς σχετικῶς...)

Ἡ εθνικὴ κυριαρχία καθιστᾷ ἀδύνατα τὰ ἀνθρώπινα δικαιώματα, κατὰ τὸν ὑπουργὸ Δικαιοσύνης τῆς Ν.Δ. Σωτήρη Χατζηγάκη.

Διαβάστε τὶ ἔγραφε πρὶν δύο χρόνια ὁ νῦν ὑπουργὸς Δικαιοσύνης Σωτήρης Χατζηγάκης («Γιὰ τὴν πατρίδα μας, γιὰ τὴν ἑλληνικὴ μας ταυτότητα», 28-10-2006):

«Η Ελλάδα είναι μια χώρα με βαθιές πολιτισμικές ρίζες και ξεχωριστή ταυτότητα, η οποία σφυρηλατήθηκε στο καμίνι μιας ιστορικής διαδρομής διάρκειας τριών χιλιάδων χρόνων και κάτω από την επίδραση δύο συγκλονιστικών παγκόσμιων ρευμάτων: του Ελληνισμού και του Χριστιανισμού. Η συνάντηση συνεπώς των δύο αυτών πνευματικών και πολιτισμικών κινημάτων διαμόρφωσε την κουλτούρα μας, ζύμωσε και καλλιέργησε τη γλώσσα μας, διαμόρφωσε την ταυτότητά μας. Με "σημαία" και προμετωπίδα αυτήν την ταυτότητα, το έθνος μας ανασύρθηκε από τα συντρίμμια μιας σκλαβιάς τετρακοσίων χρόνων και οδηγήθηκε μέσα από ποικίλες και δραματικές ιστορικές αντιξοότητες στην ανεξαρτησία και στην εθνική κυριαρχία.
Τις ρίζες μας αυτές δεν μπορούμε -και δεν πρέπει- να απαρνηθούμε. Αντίθετα πρέπει ν' αγωνιστούμε για τη διατήρησή τους, αφού αυτές θ' αποτελέσουν το κύριο ανάχωμα και τη βασική ασπίδα προστασίας απέναντι στον πολιτισμικό πολτό, που μας εξωθεί αναπόδραστα η "νέα τάξη" και η παγκοσμιοποίηση.»

Κ.λπ. κ.λπ. (Τὸ «ἑλληνοχριστιανικὸ» «πατριωτικὸ» κήρυγμα συνεχίζεται σὲ ὅλο τὸ κείμενο! Μάλιστα ὁ κ. Χατζηγάκης ὑπερασπίζεται καὶ τὴν ἀναγραφὴ τοῦ θρησκεύματος στὶς ταυτότητες!)

Καὶ τώρα, ὁ «ἑλληνοχριστιανὸς» κ. Χατζηγάκης, ἀφοῦ τὸ κόμμα του ἔγινε κυβέρνησι ταΐζοντας «πατριωτισμό» τοὺς συντηρητικοὺς ψηφοφόρους του, μὲ ἕνα παραλήρημα- ἀποστήθιση ἀπὸ Λιάκο- Φραγκουδάκη, ἀνακοινώνει στὸ κοινοβούλιο, οὔτε λίγο οὔτε πολύ, τὴν κατάργηση τῆς ἐθνικῆς κυριαρχίας (καταργώντας καὶ τὸ συντακτικὸ τῆς Ἑλληνικῆς, ἐπιπλέον, στὴν παρακάτω φράσι). Τῆς ἐθνικῆς κυριαρχίας! Τοῦ κορυφαίου πολιτικοῦ ἐπιτεύγματος τοῦ Διαφωτισμοῦ (γιὰ τὸν ὁποῖον κόπτονται), συν τοῖς ἄλλοις, καὶ πολύχρονων αἱματηρῶν ἀγώνων ὅλων τῶν σύγχρονων προηγμένων καὶ εὐνομούμενων ἐθνῶν!

«...Επομένως, εάν ξεκινήσει κανείς από τη σκέψη και από τη θέση ότι «εγώ θέλω την εθνική κυριαρχία», τότε δεν μπορούμε να μιλάμε ούτε για ενωμένη Ευρώπη, ούτε για μία κοινωνία όπου και το ατομικό δικαίωμα και το ανθρώπινο δικαίωμα και το δικαίωμα αυτό καθ' εαυτό, με οποιαδήποτε έννοια του δώσει κανείς, θα μπορεί να σταθεί.»

Ε-ΛΕ-ΟΣ !!!

(Βλέπε: «Ὁ Ὑπουργὸς Δικαιοσύνης διαγράφει τὴν Ἐθνικὴ Κυριαρχία», «Ἑλληνικὲς Γραμμές», 20-5-2008.
Ἐπίσης: Ὁλόκληρο τὸ ἐπίσημο κείμενο ἀπὸ τὴν συνεδρίασι τῆς Βουλῆς (14-5-2008).)

Τί νὰ πῇς; ...Ζήτω ἡ Ἑλλάδα, ζήτω ἡ θρησκεία, ζήτω ἡ Νέα Δημοκρατία!

Ὁ αἰώνιος Τοῦρκος (τοῦ Ἄρη Ζεπάτου)

Γιὰ τὸν Ἄρη Ζεπάτο ἔγραψε ὁ Σκίνιους, ἐδῶ καὶ ἐδῶ. Ἐγὼ τὸν Ἄρη Ζεπᾶτο τὸν θυμοῦμαι ἀπὸ τὸ παλαιὸ περιοδικὸ «Τότε...» τοῦ μακαρίτη Ἄρη Μωραΐτη. Ἀνεκπλήρωτη ἡ ἀπώλεια τῶν δύο ἀνδρῶν καὶ τῶν περιοδικῶν «Τότε...» καὶ «Πάντα» γιὰ τὸν πατριωτικὸ χῶρο. (Σήμερα κυκλοφορεῖ ἕνα ἱστορικὸ περιοδικὸ μὲ τὸν ἴδιο τίτλο, ἀλλὰ δὲν ἔχει σχέσι μὲ τὸ παλαιὸ «Τότε...»). Εὐφυέστατοι, ἡ σκέψι τους πρωτότυπη (καὶ ἀνατρεπτικὴ γὰ τὸ πολιτικὸ -δεξιὸ καὶ ἀριστερὸ- κατεστημένο) καὶ αἰχμηρή, ἡ ματιά τους καθαρή, στὸ ἐπίκεντρο τοῦ κάθε ζητήματος. Δύο παλαιὰ ἄρθρα τοῦ Ἄρη Ζεπάτου, ἕνα γιὰ τὴν ἀδιάρρηκτη σχέσι Ἑλλήνων καὶ Χριστιανισμοῦ [doc] (ἀπὸ τὸ «Τότε...») καὶ ἕνα δεύτερο γιὰ τὴν διαχρονικὴ φύσι τοῦ Τούρκου (ἀπὸ τὸ «Πάντα»), τὸ ὁποῖον ἀναδημοσιεύω ἐδῶ, εἶναι χαρακτηριστικὰ τῆς σκέψεως τοῦ ἀνδρὸς καὶ ἀποκαλυπτικὰ γιὰ τὴν ἐθνική μας αὐτογνωσία.

Τουρκαλάδες ἑορτάζουν τὴν Ἅλωσι τῆς Πόλης μας (βίντεο)

***

«Αν γνωρίζεις τον εχθρό και γνωρίζεις τον εαυτό σου, δεν υπάρχει λόγος να φοβάσαι το αποτέλεσμα χιλίων μαχών. Αν γνωρίζεις τον εαυτό σου, αλλά όχι τον εχθρό, για κάθε νίκη που κερδίζεις θα υφίστασαι και μια ήττα. Αν δεν γνωρίζεις τον εχθρό ούτε τον εαυτό σου, θα υποκύπτεις σε κάθε μάχη.» (Σουν Τζου)

«Η έννοια «Τούρκος» υπάρχει μόνο σε σχέση με τον ραγιά. Αν ο ραγιάς δεν υπάρχει, τότε ούτε και ο Τούρκος υπάρχει.
[...]
Η τάση για επέκταση του Τουρκικού κράτους συνδέεται με το υπαρξιακό πρόβλημα της Τουρκικής ψυχής, γι' αυτό κι έχει μεγάλη δύναμη και βαθιές ρίζες. Δεν είναι απλώς μια πολιτική επιλογή μιας ομάδος αλλά συνδέεται με τα προβλήματα και τις αξεπέραστες αντιφάσεις που προκαλεί το γεγονός ότι το θεμέλιο της Τουρκικής ταυτότητος, η υπερηφάνεια της και το «μεγαλείο» της, είναι η λατρεία της δύναμης και της κυριαρχίας.» (Άρης Ζεπάτος)

Ὁ Τοῦρκος καὶ ὁ ραγιᾶς.
(Ὁ τότε Ὑπ. Ἐξ. τῆς Ἑλλάδος Γ. Παπανδρέου, στὸ τουρκικό κοινοβούλιο, φαντάζει νάνος ἐμπρὸς ἀπὸ τὸ πορτραῖτο τοῦ σφαγέως Κεμάλ.)

***

Για την Τουρκία

Του Άρη Ζεπάτου

Απόσπασμα από το περιοδικό «Πάντα», τεύχος 3, Μάρτιος 1994, σελ. 44.
(Αναδημοσίευση στο περιοδικό «Άρδην», τ. 66, Αύγ.-Οκτ. 2007.)

Μια πρωτότυπη ουσιαστική ερμηνεία για το «περιεχόμενο της τουρκικής ταυτότητας» και τους λόγους που παρήκμασε και αποσαθρώνεται η «τουρκική εθνική συνείδηση».

Οι Τούρκοι ήσαν ένας λαός νομαδικός, ο οποίος στα τέλη του 11ου αιώνα φάνηκε στα ανατολικά όρια της Μικράς Ασίας. Ενίκησαν το παρηκμασμένο βυζαντινό κράτος και εγκαταστάθηκαν ανάμεσα σ' έναν πληθυσμό πολύ πιο προηγμένο πολιτιστικά απ' αυτούς. Ίδρυσαν ηγεμονίες και βαθμιαία επεβλήθησαν. Εξ αρχής, διαμόρφωσαν μια κατάσταση όπου ο Τούρκος ήταν συνώνυμος με τον γενναίο πολεμιστή, ο οποίος ήταν ο φυσικός κυρίαρχος άλλων λαών. Ο κυρίαρχος αυτός ζούσε με τις εισφορές των ραγιάδων και μονοπωλούσε την εξουσία. Ανέπτυξε μια μεγάλη και σταθερή αυτοεκτίμηση η οποία για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα δεν του επέτρεψε να επηρεασθεί ούτε κατ' ελάχιστο από τις μεγάλες αξίες των λαών που είχε υποδουλώσει, ούτε από τις αξίες των ευρωπαϊκών λαών. Το ιδεώδες του κυρίαρχου πολεμιστή, μαζί με τα μεγάλα οικονομικά και ψυχολογικά οφέλη που συνεπαγόταν, σαγήνευσε μεγάλα τμήματα των υποδούλων λαών, οι οποίοι αντάλλαξαν τις σταυρωμένες αξίες τους με τη δυνατότητα για εξουσία, που έδινε η ιδιότητα του Τούρκου. Δεδομένου ότι οι πρώτοι Τούρκοι που εισέβαλαν στη Μικρά Ασία ήταν πολύ λίγοι σε σχέση με τον γηγενή ελληνικό πληθυσμό, πολύ γρήγορα το σώμα του τουρκικού λαού απαρτίστηκε από Έλληνες, οι οποίοι, έπειτα από μια μακρά διαδικασία αλλοιώσεων και μεταλλαγών, κατέληξαν να προσχωρήσουν στον τουρκισμό. Η εθνογένεση των Τούρκων αποτέλεσε, ταυτοχρόνως, και την εξωτερική εκδήλωση του αρνητικού της εθνικής μας ψυχής. Η ελληνική ψυχή, αφού έφερε στον κόσμο, ως δώρο, την ατομική συνείδηση και διαφοροποίηση, ανακυκλώθηκε πάλι στην αμορφία της Ανατολής, παράγοντας τον «Τούρκο». Είχε προηγηθεί μια μακρά επώαση και χρειάστηκε η δράση ενός καταλύτη για να γεννηθεί μέσα στην ελληνική ψυχή ο «Τούρκος».

Οι Τούρκοι λοιπόν, σάρκα από τη σάρκα μας, απορροφημένοι από τη μανία για κυριαρχία- εξουσία, έφτιαξαν μια μεγάλη αυτοκρατορία όπου οι ρόλοι ήταν καθορισμένοι με ακρίβεια και ακαμψία. Όσο η αυτοκρατορία επεκτεινόταν, η τουρκική συνείδηση του κυρίαρχου πολεμιστή είχε μια πλατιά πρακτική βάση να στηρίζεται. Όταν ξεκίνησε η αργόσυρτη συρρίκνωση της αυτοκρατορίας, η τουρκική αυτοεκτίμηση άρχισε να υφίσταται ρήγματα, αλλά η πραγματικότητα της ζωής στήριζε ακόμη τις απαιτήσεις της τουρκικής ψυχής. Ο Τούρκος, ακόμη κι αν ήταν φτωχός, απέναντι σε έναν πλούσιο χριστιανό διατηρούσε την αίσθηση της επιβολής και υπεροχής του. Ορισμένες βιαιότητες και αυθαιρεσίες έπειθαν χριστιανούς και Τούρκους για το ποιος έχει την εξουσία. Όμως, στο πέρασμα του χρόνου, διαμορφώθηκε μια κατάσταση που για την τουρκική ψυχή αποτελούσε οδυνηρή εμπειρία. Στην καρδιά του κράτους τους, στη Μικρά Ασία, τα χριστιανικά έθνη των Ελλήνων και των Αρμενίων, παρ' όλο που ζούσαν κάτω από τη βία μιας ανεξέλεγκτης εξουσίας, παρ' όλο που δεν είχαν καμιά διασφάλιση, προόδευσαν σε όλους τους τομείς της ζωής και βαθμιαία ανέλαβαν την οικονομική ηγεσία της χώρας. Έτσι, αποδείχθηκε πρακτικά στους Τούρκους ότι τα «ιδεώδη» της δύναμης και της κυριαρχίας δεν είναι στην πραγματικότητα η πραγματική δύναμη κι ότι οι περιφρονημένες αξίες των ραγιάδων, κατά παράξενο τρόπο, εγκλείουν μέσα τους δύναμη.

Στις αρχές του 20ού αιώνα, στη Μικρά Ασία, τα έθνη των ραγιάδων φαίνεται να θριαμβεύουν από κάθε άποψη. Η εμπειρία της μετατροπής των ραγιάδων σε πραγματικούς κυρίαρχους έθεσε επί τάπητος το ζήτημα της αναθεώρησης των σαθρών βάσεων του εξουσιασμού και της κυριαρχίας, που έχει υιοθετήσει ως απόλυτη αξία η τουρκική ψυχή. Όμως, δυστυχώς, οι Τούρκοι δεν ήταν σε θέση να κάνουν βήματα προς αυτή την κατεύθυνση. Η απάντηση στη διαμορφούμενη υπεροχή των χριστιανών ήταν το πρόγραμμα των Νεοτούρκων, το οποίο προέβλεπε αδίστακτα τη φυσική εξόντωση όλων των χριστιανικών εθνών της Μικράς Ασίας. Το πρόγραμμα αυτό πραγματοποιήθηκε όχι μόνο εξ αιτίας της τουρκικής αγριότητας αλλά και εξαιτίας των δικών μας σοβαρών λαθών, που συνδέονται με την εγκατάλειψη, στην πράξη, των αξιών που θα ελευθέρωναν και θα έδιναν διέξοδο σε όλους τους λαούς της Μικράς Ασίας.

Ο Έλληνας είδε στον «Τούρκο» απλώς τον αποτρόπαιο εχθρό κι όχι τον χαμένο εξ αίματος αδελφό, όπως είναι στην πραγματικότητα. Συνεπώς, όλες εκείνες οι κινήσεις για προσέγγιση και συνδυασμό παρελείφθησαν και οι Έλληνες στη Μικρά Ασία συνάντησαν την καθολική συσπείρωση του τουρκικού στοιχείου. Στις καινούργιες συνθήκες που διαμορφώνονται μετά τον αφανισμό των Ελλήνων και των Αρμενίων, η τουρκική ταυτότητα μπαίνει σε καταλυτική κρίση. Γιατί η έννοια «Τούρκος» υπάρχει μόνο σε σχέση με τον ραγιά. Αν ο ραγιάς δεν υπάρχει, τότε ούτε και ο Τούρκος υπάρχει. Γιατί ψυχολογικά ο Τούρκος, επειδή δεν ριζώνει σε πραγματικές αξίες, δεν είναι αυτόφωτος και αυτάρκης. Ο Τούρκος μπορεί να υπάρχει μόνο στο μέτρο που μπορεί να ασκεί το πάθος του εξουσιασμού, γι' αυτόν ακριβώς τον λόγο λέμε ότι είναι εξαρτημένος και ετερόφωτος. Γιατί, αν δεν κυριαρχεί, δεν μπορεί να ζει ήσυχα και ειρηνικά από την ικανοποίηση των δικών του έργων. Είναι εξαρτημένος από τον ραγιά.

Σ' αυτήν την καταλυτική κατάσταση έχει μπει η τουρκική ψυχή και ζει με την αίσθηση της ασφυξίας. Εφ' όσον δεν υπάρχουν οι παλιοί πατροπαράδοτοι ραγιάδες, πρέπει στη θέση τους κάποιες ομάδες μέσα στην ίδια την Τουρκία να γίνουν ραγιάδες. Έτσι, βλέπουμε τους Κούρδους, ιστορικά σύμμαχο και αδελφό έθνος με τους Τούρκους, σήμερα να έχουν γίνει θανάσιμοι εχθροί. Οι Αλεβίτες, οι πάσης φύσεως αριστεροί, τα κάτω στρώματα, η φιλελεύθερη διανόηση, η νεολαία των πόλεων, γίνονται οι σύγχρονοι ραγιάδες στην Τουρκία. Αυτή η κατάσταση δημιουργείται από την τάση του αδυσώπητου εξουσιασμού, η οποία έχει συναφθεί με την τουρκική ψυχή και αναγνωρίζεται ως η απόλυτη και καθοριστική αξία. Αυτή η κατάσταση της ψυχής δημιουργεί μια κρατική εξουσία η οποία λειτουργεί με αδυσώπητη κτηνωδία προς όλες τις κατευθύνσεις, ενώ κάθε αντίθεση έχει την τάση να βαθαίνει και να γίνεται ασυμφιλίωτη σύγκρουση. Μέσα σ' αυτές τις συνθήκες, η συντριπτική πλειοψηφία των Τούρκων έχει εκ των πραγμάτων πάψει να λειτουργεί σύμφωνα με τα ιδεώδη του τουρκισμού. Από κάθε άποψη έχει γίνει ραγιάς, και καθώς δεν υπάρχουν πλέον οι παλιοί ραγιάδες, δεν υπάρχει χώρος ούτε για ψευδαισθήσεις. Στην κατάσταση αυτή, μεγάλα στρώματα της τουρκικής κοινωνίας αποξενώνονται από τις διάφορες εκφάνσεις του τουρκισμού και είναι αρκετοί εκείνοι που συνειδητοποιούν την ελληνική τους ρίζα...

Αυτές οι διεργασίες στα βάθη της Τουρκικής ψυχής, αμφισβητούν ευθέως την Τουρκική ταυτότητα και γεννούν και μιαν αντίρροπη τάση, τον πόθο να βιωθεί ξανά ο Τουρκισμός.

Η τάση για επέκταση του Τουρκικού κράτους συνδέεται με το υπαρξιακό πρόβλημα της Τουρκικής ψυχής, γι' αυτό κι έχει μεγάλη δύναμη και βαθιές ρίζες. Δεν είναι απλώς μια πολιτική επιλογή μιας ομάδος αλλά συνδέεται με τα προβλήματα και τις αξεπέραστες αντιφάσεις που προκαλεί το γεγονός ότι το θεμέλιο της Τουρκικής ταυτότητος, η υπερηφάνεια της και το «μεγαλείο» της, είναι η λατρεία της δύναμης και της κυριαρχίας.

Το σημερινό Τουρκικό κράτος, στη σημερινή του μορφή, δεν δίνει στους υπηκόους του την ευκαιρία να νοιώσουν Τούρκοι. Οι ιθύνουσες Τουρκικές ομάδες βλέπουν με φρίκη τους υπηκόους τους να ξεφεύγουν ψυχικά από τον Τουρκισμό, γιατί η ενάσκηση του Τουρκισμού όχι μόνο δεν τους αφορά, αλλά έχει γίνει κακός βραχνάς γι' αυτούς. Αυτό δημιουργεί την τάση για επέκταση, η οποία έπειτα από την πτώση του κομμουνισμού, εκδηλώνεται όλο και πιο καθαρά. Ο ερεθισμός της Τουρκικής ηγεσίας από την Γιουγκοσλαβική κρίση είναι ολοφάνερος. Αν τους βοηθούσε η γεωγραφία, μάλλον δεν θα είχαν αντισταθεί στον πειρασμό της εμπλοκής. Όμως, την επόμενη φορά, η γεωγραφία μπορεί να μην τους εμποδίζει...

Όλ' αυτά, τι σημαίνουν πρακτικά; Μήπως ότι η Τουρκία θα μας επιτεθεί αύριο;

Πάνω σ' αυτό το ζήτημα δεν είναι δυνατόν να είμαστε κατηγορηματικοί, γιατί στον σύγχρονο, πολύπλοκο και διασυνδεδεμένο κόσμο, για να γίνει ένας πόλεμος δεν αρκεί η θέληση της μιας πλευράς. Απαιτείται απαραιτήτως και ένας ευνοϊκός συνδυασμός περιστάσεων και συμμαχιών.

Αυτό που πρέπει να ξεκαθαρίσουμε είναι, ότι η πραγματική Τουρκική ηγεσία η οποία καθορίζει την πάγια εθνική πολιτική της Τουρκίας, όχι από μία συγκυριακή επιλογή αλλά για λόγους οι οποίοι συνδέονται με βαθιές ανάγκες της Τουρκικής ψυχής, δεν θα παραλείψει καμιά ενέργεια, υπονόμευση ή ό,τι άλλο μπορεί να βρει η δολιότητα για να μας συντρίψει. Αυτά είναι πάγια κατεύθυνση της πολιτικής τους, η οποία δεν πρόκειται να αλλάξει στο προσεχές μέλλον. Αν η Ελληνική ηγεσία πιστέψει ότι με επίδειξη καλής θελήσεως μπορεί να εξομαλύνει τις Ελληνοτουρκικές σχέσεις θα έχει κάνει ένα σοβαρότατο λάθος προσανατολισμού, το οποίο θα εκθέσει τη χώρα σε σοβαρό κίνδυνο.

Η ηγεσία της Τουρκίας αναζητάει μια ευνοϊκή ευκαιρία για να μας συντρίψει. Προετοιμάζεται συντονισμένα γι' αυτό. Πιστεύει πως έτσι θα στερεώσει την αποσαθρούμενη Τουρκική συνείδηση. Πιστεύει πως έτσι θα συγκολλήσει την βαθύτατα διασπασμένη και σπαρασσόμενη κοινωνία της.

Η πάγια επιθετική ροπή της Τουρκικής ηγεσίας απέναντι μας, αναπόφευκτα της δίνει το πλεονέκτημα να διαλέξει εκείνη το χρόνο της επιθέσεως της. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα διαλέξει έναν χρόνο, που η συγκυρία θα την ευνοεί. Σ' αυτήν την περίπτωση θα πρέπει να οπλιστούμε με μεγάλη υπομονή και επιμονή μέχρις ότου ξεπερασθεί η δυσμενής συγκυρία.

The lifeblood of our sport

Διαβάζω χαιρέκακα σχόλια ξένων (ὄχι ὅλων) γιὰ τὴν «ἀπομυθοποίησι» τῆς Ἑλληνικῆς ὁμάδος. Εἰδικῶς μερικῶν Βρετανῶν, οἱ ὁποῖοι παρακολουθοῦν τὸ Εὐρωπαϊκὸ Πρωτάθλημα ἀπὸ τὸν καναπέ.
Ἀπορῶ.
Τί ἔγινε ὁ ἱπποτισμός, τὸ «sportsmanship», οἱ γενιὲς ἐκεῖνες ποὺ στὰ γήπεδα τοῦ Ἦτον μάθαιναν νὰ νικοῦν στὰ Βατερλώ;

Βλέπω συμπατριῶτες μου (ὄχι ὅλους, οὔτε τοὺς περισσότερους, ἀλλὰ πολλοὺς ποὺ παρασύρονται ἀπὸ τὸν καννιβαλισμὸ τῆς φθήνειας) νὰ ἀπογοητεύονται ἐπειδὴ «δὲν παίζουμε καλά», ἄλλοι δὲ νὰ φοβοῦνται μήπως «ἀμαυρωθῇ ἡ ἐπιτυχία τοῦ 2004» - λὲς καὶ εἶναι αὐτὸ δυνατόν. Βλέπω ακόμη -καὶ ποτὲ δὲν φανταζόμουν ὅτι ἡ κατάπτωσις τῆς «προοδευτικῆς» ἐποχῆς μας θὰ μᾶς κάνει νὰ τὸ δοῦμε καὶ αὐτό- χολερικὰ ἑλληνόφωνα συμπλεγματικὰ «προοδευτικὰ» δίποδα νὰ ἐπιζητοῦν σὰν ὕαινες τὴν ἧττα τῆς ἴδιας τους τῆς χώρας, γιὰ νά ἐκτονώσουν τὴν μειονεξία τους ἀπέναντι στούς... «ἑλληνάρες» (τὶ ἀηδής λέξις!)
Ἀηδιάζω.

Ὑπάρχουν λοιπόν ἄνθρωποι ποὺ δὲν ἔχουν καταλάβει τίποτε σὲ αὐτὴν τὴν ζωή; Τίποτε ἀπὸ αὐτὰ ποὺ δίνουν νόημα στὸν κόσμο μας;

Πᾶμε λοιπόν. Ξανά. Ἐπανάληψις μήτηρ μαθήσεως. Μάθημα, ἀπὸ ἕναν Βρετανό (τῆς παλαιᾶς σχολῆς, φαίνεται).

Ἀπὸ ἐμένα τίποτε ἄλλο, ἐκτὸς ἀπὸ αὐτό: Παιδιὰ τῆς ἐθνικῆς μας, σήμερα, μετὰ ἀπὸ τέσσερα χρόνια, σήμερα ποὺ συνειδητοποιοῦμε ἀκόμη περισσότερο πόσο μεγάλο ἦταν αὐτὸ ποὺ κάνατε τότε, γιὰ μιὰ ἀκόμη φορὰ σᾶς εὐχαριστοῦμε.


James Lawton: Why tales of the unexpected are the lifeblood of our sport

independent.co.uk
Tuesday, 6 July 2004

Another day on and the wonders and mysteries of the Greek football team are still as intense as when they threw themselves down on the field of the Estadio da Luz, claiming forever a piece of the game's most famed and romantic real estate. It still seems strange on the lips, Greece, European champions, but not in the most important place in all of sport ­ the heart.

If you are lucky enough, and live long enough, you get to see and store away the events that will always move the spirit, that can be called upon until the day you die.

You see Muhammad Ali upsetting the great ogres Sonny Liston and George Foreman, and old Stan Matthews winning a Cup final at the age of 38, and a kid called Tiger Woods exploding across the firmament of golf with a game that had never quite been seen before.

It is the supreme achievement of sport, this ability to make the world suddenly stop dead and see new horizons, new possibilities. It is the lifeblood of the games we play, and just as the Greeks suspended what we took for reality so gloriously, Maria Sharapova did it on Wimbledon's Centre Court just 24 hours or so earlier. Serena Williams had the talent and the genes to be the champion of the ages, or so we thought until her young conqueror, gleaming like ice, shook off the snows of Siberia.

Sport will die when its power to invade the mind with the utterly unexpected runs dry, and this is the real cause for celebration.

Forget the tactics of football, the arcane subtleties of top spin, the essence of sport is the passion that has been stirred again in the heat of Portugal and the chill of SW19. Sharapova has won Wimbledon at 17, as did Boris Becker.

Yesterday weary Greek stragglers still marched in triumph around the streets of Lisbon ­ and they were applauded by the vanquished. Their team, after all, had scored the most astonishing achievement in the history of international football: Greece, a team of nobodies coached by a 65-year-old eccentric driven, amid derision, from his native Germany, had taken on and thrashed, both in motivation and controlled technique, the élite of football's most monied and powerful continent.

Some are saying this was a once-in-a-lifetime freak show, a clever, well-drilled exploitation of fatigue and ennui among the vastly overpaid and underachieving aristocrats of football.

They are right only in that what the Greeks have done is indeed unprecedented, but there was nothing charmed or false about the sustained performance of toppling the gifted Portuguese twice, the reigning champions France and the much-heralded Czech Republic.

The Greeks didn't give us some arid exercise in needling, killing class warfare. No, they gave us everything they had, all their dreams and all their sinew and, beyond anything else, all their ability to concentrate on the job in front of them. They were undaunted and unbowed. They took on such luminaries as Luis Figo, Thierry Henry, Zinedine Zidane and Pavel Nedved and their hearts didn't miss a beat. They said they should show them all they had because they just had a shrewd idea that they might be able to counter even the best of it.

No doubt the lessons of Euro 2004 run deep and disturbing. Take away the old heads.

Rehhagel and the Czech Karel Bruckner, and the driven but far from flawless Luiz Felipe Scolari, and the work of the coaches ranged from the undistinguished to the inept. With the exception of the fallen and ageing Nedved, not one established superstar augmented his reputation.

As Roman Abramovich's monster boat finally sailed away from its moorings on the Tagus waterfront, the conclusion was unavoidable: European football is swollen with money and, when it comes to the international game, starved of inspiration and a truly ambitious edge.

Wayne Rooney was a revelation even after his years of such precocious promise, a wondrous example of brilliant youth taking flight, but how well will he prosper amid the complacency and the excuses of his overrated team-mates?

For the moment, though, these are issues ­ along with the need for UEFA to examine properly the increasing reality of international football being dominated, and emasculated, by the demands of the Champions' League and cash-drumming league programmes ­ which can take their place as pressing items on the football agenda. But now, still, it is time to celebrate the Greeks.

There is absolutely no need to overstate their case. They did not light up the sky above Lisbon with the beauty of their football. They did not offer new and daring tactical insights. We didn't get even a hint of the "total football" with which the brilliant Dutchman Rinus Michels revolutionised the game four decades ago. The coaching gurus will not be rewriting their dusty manuals.

But if enough people with power in the game care about what is happening at its highest level, they will try to grasp what the Greeks have done ­ and what big-time football needs to follow.

What did the Greeks do apart from turning Athens into a place of celebrations unknown since ancient martial victories? They restated the most glorious truth of sport. It is that if you work hard enough, if you draw together every element of your strength, if you are daring enough to believe that you have a kind of greatness within you, well, who knows, you might just achieve the impossible.

Would the Greeks have done it if France had been given a proper gameplan by Tottenham's new coach, Jacques Santini, a little width and a modicum of balance? If the Italians had not returned to that shell where all of their brilliance and culture so often die? If the Spanish had been recognisable as a front-rank football nation of talent and fire? If the Dutch, under the bizarre coaching of Dick Advocaat, had not fallen apart before our eyes?

And from our own glazed-eyed point of view, the biggest if of all, the one that asks what might have happened if Sven Goran Eriksson had gone to Portugal with a team prepared with just a fraction of the care and the thoroughness produced by the awkward and irascible Rehhagel.

You wouldn't take a bet on Eriksson-Rehhagel in any charm-based popularity contest, but then switch the issue to handling a team, exploiting its strength and patching its weaknesses, making the hard decisions about who is playing well and who is not, similarly there is simply no contest on the evidence of the last few weeks.

In the moment of supreme triumph the Greek captain Theo Zagorakis, after kissing the soil of Portugal, spoke for both his team and his nation: "It is something that I may spend the rest of my life wondering if it is true. We came here only to do our best, to give all we have for ourselves and our country, and, thank God, it was enough."

Yes, indeed, the still racing blood of all those who understood the scale of Greece's achievement is confirmation enough.

The beauty of the Greeks was not technical ­ they played well, and gave England a lesson in passing and economy ­ but nor was it solely emotional. Their best player was the tall, quick full-back Georgios Seitaridis. His battle with Cristiano Ronaldo ­ one of the tournament's great successes and no doubt somebody to stir the battered hopes of Old Trafford ­ was a beautifully poised and fiery engagement. Zagorakis was a marvellous leader and the big, statuesque stopper Traianos Dellas might have looked as if he had been carved out of the Acropolis, but when it mattered he was always in the right place.

You have to shed a little blood for the Portuguese; the first victims of the Greeks, they restored themselves with great courage and no little talent before again facing the unstoppable men from the Aegean. Scolari in the end was obliged to produce a white flag rather than a rabbit. He was slow to yank off Pauleta, who if he isn't scoring is scarcely even an adornment, and maybe he should have called time on the misfiring, diving Deco and given Rui Costa more scope to make the final statement of his international career.

These are mere details, however. They will shrivel soon enough, and what will we have left? Only the memory of the Greeks. It will surely never die.

YOU WHAT? THE GREATEST SHOCKS

INTERNATIONAL FOOTBALL
1 Greece on Sunday
2 USA 1 England 0, Belo Horizonte, World Cup, 1950
3 Cameroon 1 Argentina 0, World Cup, Italy, 1990

CLUB FOOTBALL
1 Hereford Utd 2 Newcastle Utd 1, FA Cup third-round replay, 1973
2 Nottingham Forest winning league, 1978
3 Wimbledon winning FA Cup, 1988

CRICKET
1 Ireland beat West Indies, 1969
2 India's series win over Australia, 2000
3 India beat West Indies, World Cup, 1983

OLYMPIC GAMES
1 Munich, 1972, basketball final, USSR 51 USA 50
2 Tokyo, 1964, Billy Mills wins 10,000 metres final
3 Lake Placid, 1980, ice hockey, USA 4 USSR 3

RUGBY UNION
1 France 43 New Zealand 31, World Cup semi-final, Twickenham, 1999
2 Wasps 24 Pertemps Bees 28, Powergen Cup quarter-final, 2004
3 South Africa 12 South America 21, Bloemfontein, 1982

GOLF
1 Francis Ouimet wins US Open, Brookline, 1913
2 John Daly wins US PGA at Crooked Stick, 1991
3 World No 396 Ben Curtis wins Open, Royal St George's, 2003

BOXING
1 Cassius Clay beats Sonny Liston, Miami Beach, 1964
2 Randolph Turpin beats Sugar Ray Robinson, London, 1951.
3 James "Buster" Douglas beats Mike Tyson, Tokyo 1990

RACING
1 Foinavon wins Grand National, 1967
2 Norton's Coin wins Gold Cup, 1990
3 Aboyeur wins Derby, 1913

TENNIS
1 Michael Chang beats Ivan Lendl, French Open fourth round, 1989
2 Maria Sharapova beats Serena Williams, Wimbledon final, 2004
3 Arthur Ashe beats Jimmy Connors, Wimbledon final, 1975

Τὸ Ἑλληνικὸ Πνεῦμα ἀντιστέκεται στὸ «ἀριστερὸ» παρακράτος καὶ στὸ «δεξιὸ» κράτος

   Τὰ λόγια εἶναι περιττά. Ἐσκόπευα νὰ γράψω πολλὰ γιὰ τὰ αἴσχη τῆς παρακρατικῆς νεοταξικῆς Ἀριστερᾶς, ἡ ὁποία, μὲ τὴν ἀνοχὴ ἂν ὄχι τὴν ἐπιδότησι τῆς κρατικῆς νεοφιλελεύθερης Δεξιᾶς, κακοποιεῖ καὶ τρομοκρατεῖ ἀνθρώπους καὶ καίει βιβλία, ἀλλὰ ἡ ἀπάντησίς μας δὲν μπορεῖ παρὰ νὰ εἶναι μία: Καὶ πάλι βιβλία, καὶ πνευματικὸς ἀγών, καὶ πίστις στὶς ἀξίες μας. Τὸ Πνεῦμα νικᾷ τὴν Βία. Μοῦ γράφουν:

   «Το βιβλιοπωλείο «Γεωργιάδη», πωλεί ημικατεστραμμένα βιβλία του σε τιμές με έκπτωση έως και 70% της κανονικής. Δηλαδή σχεδόν τα χαρίζει. Γνωρίζοντας την ποιότητα των βιβλίων και τον διωγμό που έχει υποστεί από τους αναρχικούς, πιστεύω πως αξίζει να υποστηρίξουμε έστω κι έτσι την προσπάθεια του εκδότη για την διάδοση των βιβλίων του Ησιόδου, του Πλάτωνος και των άλλων γιγάντων της σκέψης, των βιβλίων της Ιδεολογίας και της Ιστορίας.

   Την ίδια υποστήριξη, εξυπακούεται πως πρέπει να έχει και κάθε άλλο βιβλιοπωλείο που κατά καιρούς έχει γίνει στόχος, όπως οι εκδόσεις «Πελασγός» του κ. Γιαννάκενα και η «Νέα Θέσις» του κ. Σχοινά.

   Ειλικρινά, δεν αξίζει σε κανένα βιβλίο να καίγεται.»

Σχετικά:
+ Ποιός κυβερνά αυτόν τον τόπο; (Ελληνικές Γραμμές)
+ Χτύπησαν οι συμμορίτες... (Hellenic Revenge)
+ Το παρακράτος χτύπησε και πάλι (Ελεύθερος Κόσμος)
+ Διαλύστε το κόκκινο παρακράτος (Ελεύθερος Κόσμος)
+ Γιατί και ποιοι καίνε τα βιβλιοπωλεία (Hellenic Revenge) (Οι περίεργες συμμαχίες αναρχικών- ακροαριστερών- ΣΥΡΙΖΑ- Σκοπιανών και άλλων πρακτόρων και Ουρανίου Τόξου.)
+ «Αντιφασιστική» Δράση: o εισαγόμενος «αντιφασισμός», στην υπηρεσία του διεθνούς καπιταλισμού και της παγκόσμιας εξουσίας (Ρεσάλτο)
+ Δολοφονική επίθεση ακροαριστερών στην Πάντειο (Hellenic Revenge)
+ Δολοφονεῖ, τρομοκρατεῖ καὶ καίει βιβλία ἡ παρακρατικὴ Ἀριστερά, μὲ τὴν ἀνοχὴ τῆς Νέας Δημοκρατίας (Ἑλλὰς ἡρώων μητέρα)

Θά ᾿ρθεις σὰν ἀστραπή...

Πρὸ ὀλίγου ἄκουγα στὸ myspace τὸ κομμάτι «Constantinople 1453» τοῦ ἑλληνοαμερικανικοῦ κατὰ βάσιν συγκροτήματος «Phoenix Reign», τὸ ὁποῖο, μὲ ἔδρα τὴν Νέα Ὑόρκη διακρίνεται στὸν χῶρο τῆς μουσικῆς μέταλ. Τὸ κομμάτι γιὰ τὴν Πόλι περιλαμβάνεται στὸ πρῶτο τους ἄλμπουμ, «Destination Unknown», καὶ εἶναι ἐμπνευσμένο ἀπο τὴν Ἑλληνικὴ Ἱστορία καὶ τοὺς θρύλους τοῦ Γένους.

Ἡ ζωγραφικὴ τοῦ ἄλμπουμ, μὲ δεσπόζουσα τὴν εἰκόνα τοῦ Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, ἀνήκει στὸν ἀξιόλογο νέο Ἕλληνα «ζωγράφο τοῦ μαγικοῦ ρεαλισμοῦ» Γιάννη Νίκου. (Στὸν δικτυακό του τόπο μποροῦμε νὰ παραγγείλουμε καὶ ἀφίσσες τῶν ἔργων του.)

Αὐτὰ καὶ ἄλλα ὡραῖα, συμπεριλαμβανομένων συνεντεύξεων τοῦ συγκροτήματος καὶ τοῦ ζωγράφου, μποροῦμε νὰ διαβάσουμε στὸ νέο τεῦχος (τ. 11, Μάιος 2008) τοῦ περιοδικοῦ «Patria», στὸ ἀφιέρωμα «Σύγχρονες προβολὲς τῆς Ἁλώσεως: Video Games, Μουσική, Ζωγραφική». Ἕνα πρωτότυπο ἀφιέρωμα στὴν ἀποφράδα μέρα τοῦ Ἑλληνισμοῦ. Μὲ συγκίνησι διαπιστώνει κανείς (ἡ πληθώρα τῶν ἱστολογικῶν ἀφιερωμάτων στὴν Πόλι εἶναι ἄλλη μιὰ ἔνδειξις) ὅτι οἱ ἱερὲς παραδόσεις καὶ οἱ θρύλοι τοῦ Γένους δὲν εἶναι μόνον σεβαστὰ κειμήλια, ἀλλὰ ζωντανὴ παράδοσις ἡ ὁποία πυρώνει τὴν καρδιὰ τῆς νέας γενεᾶς καὶ προετοιμάζει τὸν ἐπερχόμενο Νέο Ἑλληνικὸ Πολιτισμό.

ΕΣΣΕΤΑΙ ΗΜΑΡ

Καὶ ἕνα καταπληκτικὸ βίντεο ποὺ εἶδα αὐτὲς τὶς μέρες (χάρη στὸν Φιλελεύθερο ποὺ τὸ ἐπεσήμανε). Ἀπὸ συναυλία τοῦ σπουδαίου συνθέτου μας (καὶ ὡραίου ἀνθρώπου) Σταμάτη Σπανουδάκη στὸ Ἠρώδειο, γιὰ τὸν Μαρμαρωμένο Βασιληᾶ.

...ΘΑ ᾿ΡΘΕΙΣ ΣΑΝ ΑΣΤΡΑΠΗ...

...
Ἐπὶ τῇ εὐκαιρίᾳ, τολμῶ νὰ πῶ ὅτι τὸ «Patria», ξεπερνώντας τὶς ἀναπόφευκτες παιδικὲς ἀσθένειες, γίνεται ὅλο καὶ καλύτερο, μὲ πλούσια θεματολογία, σύγχρονη προβληματική, καλὴ ἐκτύπωσι, καὶ δικαίως φιλοδοξεῖ νὰ ἀποτελέσῃ κεντρικὸ σημεῖο ἀναφορᾶς στὸν περιοδικὸ τῦπο, ὅσον ἀφορᾷ στὴν σύγχρονη πολιτικὴ σκέψι τοῦ Ἑλληνικοῦ ἐθνικισμοῦ καὶ τῆς πατριωτικῆς, (πραγματικὰ) φιλελεύθερης δημοκρατικῆς Δεξιᾶς. Καὶ αὐτὸ εἶναι κάτι ποὺ ἔλειπε ἀπὸ τὸν ἑλληνοκεντρικὸ καὶ ἐθνικιστικὸ χῶρο (ὁ ὁποῖος εἰδικευόταν περισσότερο στὶς ἱστορικὲς ἐκδόσεις, παρὰ στὶς ἐκδόσεις σύγχρονης πολιτικῆς σκέψης) - φαινόμενο ποὺ κυρίως ὀφείλεται στὴν μεταπολιτευτικὴ ἰδεολογικὴ (καὶ ὄχι μόνον) χοῦντα τῆς νεοταξικῆς Ἀριστερᾶς (μὲ τὴν ἀνεκδιήγητη Ἀπριλιανὴ δικτατορία νὰ ἔχει δώσει τὸ πρόσχημα), ἀλλὰ καὶ στὴν ὀλιγωρία τῆς μεταπολεμικῆς κρατικῆς Δεξιᾶς), ἀλλὰ λείπει καὶ ἀπὸ τὴν πολιτικῶς ὑπανάπτυκτη ἀκόμη δημοκρατία μας, στὴν ὁποία θάλλει ὁ κομματισμὸς τοῦ κατεστημένου καὶ ἀπουσιάζει ἡ πολιτικὴ σκέψις καὶ ὁ διάλογος. Λοιπόν, ἡ νέα προσπάθεια τοῦ «Patria» συμβάλλει σὲ αὐτὸ καὶ ἀξίζει νὰ στηριχθῇ, παρὰ τὶς παιδικὲς ἀσθένειες καὶ τὶς διαφωνίες ποὺ μπορεῖ νὰ ἔχῃ κανεὶς (ἐμοῦ συμπεριλαμβανομένου) σὲ ἐπὶ μέρους ζητήματα. Ἄρθρα ὅπως αὐτὰ τοῦ Γιάννη Κολοβοῦ, τοῦ Χρήστου Χαρίτου, τοῦ Χρίστου Γούδη (Ἴδρυμα «Ἴων Δραγούμης») καὶ ἄλλων συνεργατῶν τοῦ περιοδικοῦ, ἀποδεικνύουν ὅτι μέσα στὸ ἑλλαδικὸ παρακμιακὸ πολιτικὸ τέλμα ὁ ἐθνικιστικὸς χῶρος παράγει νέα, εὔρωστη πολιτικὴ σκέψι.

Μεσημέρι ἀπὸ νύχτα...

   Ξεφυλλίζω τὶς σελίδες τῆς Ἱστορίας. Βλέπω τὸ Χρέος. Στέκομαι ἀπέναντι στὴν Θυσία. Πῶς εἶναι δυνατὸν ὁ μικρὸς ἄνθρωπος νὰ ἀνέβῃ στὸν στύλο νὰ κατεβάσῃ τὸ σύμβολο τοῦ κτήνους, ἀντικρύζοντας μὲ ἕνα εἰρωνικὸ μειδίαμα κι ἕνα τσιγάρο στὰ χείλη τὶς κάνες τῶν ὅπλων; Νὰ σταθῇ ἀκλόνητος ἐπάνω στὴν Πύλη τοῦ Ἁγίου Ρωμανοῦ, γνωρίζοντας ὅτι οἱ Μῆδοι θὰ διαβοῦνε; Τί εἶναι ὁ Ἥρωας; Τί εἶναι ἡ Θυσία;

   Στιγμὲς ποὺ ὁ ἄνθρωπος ἔρχεται ἀντίκρυ στὸ τέλος· μόνος, κατάμονος στὸ σύμπαν· «μεσημέρι ἀπὸ νύχτα»· κι ἐκεῖ, ἐκεῖνος, «ὁ τελευταῖος Ἕλληνας». Δὲν υπάρχει πιὰ τίποτε, οὔτε χῶρος οὔτε χρόνος· ἀντίκρυ στὸ τέλος, στὸ τίποτε.

   Στὸ τίποτε; Ἢ στὸ πᾶν. Ἐκείνες τὶς μοναδικὲς ὦρες, ποὺ ἡ ζωὴ ὅλη συμπυκνώνεται σὲ μία στιγμή· ποὺ ἡ στιγμὴ αὐτὴ περιέχει τὸ πᾶν· κρίνει τὸ πᾶν. Ὁ μικρὸς ἄνθρωπος συνθλίβεται καὶ ὁ Ἥρως γεννιέται μὲ μιὰ Μεγάλη Ἔκρηξι ποὺ δημιουργεῖ τὴν Ἱστορία.

   Οἱ φυσικοὶ μιλοῦν γιὰ τὴν «μοναδικότητα» («singularity») τῆς μελανῆς καὶ τῆς λευκῆς ὀπῆς, ὅπου καταρρέουν οἱ φυσικοί νόμοι, ὁ τόπος καὶ χρόνος· τὴν Μεγάλη Ἔκρηξι καὶ τὴν Μεγάλη Σύνθλιψι («Big Bang» καὶ «Big Crunch»). Κοιτάζω τὴν Θυσία. Σκέπτομαι ὅτι βρίσκομαι ἀπέναντι σὲ μιὰ «μοναδικότητα» τῆς Ἱστορίας.

   Τὰ γράμματα τῶν σελίδων τοῦ βιβλίου ξεθωριάζουν· καὶ μέσα ἀπὸ τὴν θαμπάδα τους σχηματίζονται καὶ προβάλλουν οἱ γραμμὲς ἀπὸ τὶς πολεμίστρες τῶν ἀρχαίων τειχῶν τῆς θεοφρούρητης Βασιλεύουσας. Τὰ λάβαρα μὲ τὸν Δικέφαλο ἀνεμίζουν· κι ἐκεῖ ψηλὰ στὰ τείχη, Ἐκεῖνος. Ὁ ἥλιος ἀστράφτει ἐπάνω του, σχεδὸν μὲ τυφλώνει. Τὸ βλέμμα μου χαμηλώνει, κάτω, πέρα ἀπὸ τὰ τείχη· περνᾶ τὴν τάφρο, ἁπλώνεται στὴν πεδιάδα· κι ἐκεῖ χάνεται μὲ τρὸμο στὴν μαύρη ἄβυσσο· στὴν κόλασι, ὡς τὰ πέρατα τῶν ὁριζόντων, ὅπου κοχλάζει το χᾶος, τὰ ἀλαλάζοντα, ἀσεβῆ στίφη τῶν ἀπίστων.

   Συνέρχομαι ἀπὸ τὸν ἴλιγγο καὶ τὴν ναυτία καὶ ξανακοιτάζω τὰ γράμματα τῶν σελίδων. Ξεφυλλίζω ξανὰ τὴν Ἱστορία. Προσπαθῶ νὰ καταλάβω, νὰ νιώσω. Τί σημαίνουν οἱ Αἰῶνες ποὺ συναντήθηκαν ἐκεῖ; Τὶ σημαίνουν γιὰ τὸ Γένος μου; Ἀπὸ ποῦ ἐρχόμαστε καὶ ποῦ πᾶμε;

   Στοχάζομαι τὴν Ἱστορία τοῦ Γένους μου. Συνειδητοποιῶ ὅτι ἡ Ἱστορία ἔχει, ὅπως ἀκριβῶς καὶ ἡ ἀστροφυσική, «μοναδικότητες». Λευκὲς καὶ μελανὲς ὀπές. Ἢ ἀκόμη, Μεγάλη Ἔκρηξι καὶ Μεγάλη Σύνθλιψι. Ὅπου ὁ ἱστορικὸς χωροχρόνος καταρρέει.


   Σκεφθεῖτε, ἐκεῖ ἐπάνω στὴν Πύλη τοῦ Ἁγίου Ρωμανοῦ. Ἡ ὑπερχιλιετὴς αὐτοκρατορία, τὸ θεοφρούρητο βασίλειο, ὁ ἰλιγγιώδης πολιτισμός. Καὶ ὅλα φθάνουν στὸ τέλος. Ἐκείνη ἡ στιγμή, ἔχετε ὅμως σκεφθεῖ τί σημαίνει; Προσέξτε. Ἔχετε σκεφθεῖ ὅτι αὐτὸ τὸ τέλος, μόνο του, στὸ ζῦγι τῆς Ἱστορίας βαραίνει ὅσο τὰ χίλια χρόνια τὰ ὑπέρλαμπρα καὶ οἱ ἀπέραντες ἐκτάσεις καὶ ὁ πολιτισμός ὁ ἰλιγγιώδης; Ἔχετε σκεφθεῖ ὅτι ἐκείνη ἡ στιγμὴ μόνη της δικαιώνει ὁλόκληρο τὸ παρελθόν; Ὁλόκληρο τὸ παρελθόν, τὰ βασίλεια, οἱ στρατοὶ καὶ τὰ μνημεῖα ἀφ᾿ ἑνός, καὶ ὁ κατάμονος Παλαιολόγος στὰ τείχη ἀφ᾿ ἐτέρου. Σκεφθεῖτε. Ἡ Ἱστορία νὰ συμπυκνώνεται σὲ μία στιγμή, σὲ ἕνα σημεῖο. Ἀλήθεια, τί θὰ ἦταν τὸ περίλαμπρο Βυζάντιο χωρὶς τὸν Παλαιολόγο; Τὸ τέλος ὑπῆρξε ἀποτέλεσμα, ἔκφρασις τοῦ μεγαλείου τοῦ παρελθόντος, τοῦ Χρέους ποὺ αὐτὴ ἡ Ἱστορία ἐπέβαλε, ἀλλὰ καὶ τὸ τέλος αὐτὸ ἀπὸ τὴν μεριά του δικαίωσε, καθαγίασε, ἀνύψωσε στὴν σφαῖρα τοῦ Θρύλου και τῶν ἀθανάτων Ἰδεῶν τὸ παρελθόν ὁλόκληρο.

   Νιώθω ὄχι ἁπλῶς ὅτι ἡ στιγμὴ αὐτὴ εἶναι τὸ ἀποκορύφωμα, τὸ μέγιστο ἢ ἐλάχιστο ἀκρότατο τῆς πορείας τόσων αἰώνων· νιώθω ὅτι ἡ στιγμή αὐτὴ περιέχει ὁλόκληρη τὴν πορεία αὐτὴν τῶν αἰώνων ἐντός της. Οἱ Αἰῶνες συμπυκνώνονται· ἡ στιγμὴ ταυτίζεται μὲ τὴν Αἰωνιότητα καὶ ὁ Κωνσταντῖνος Δραγάσης Παλαιολόγος, ὁ Βασιλέας, ὁ Στρατιώτης, ταυτίζεται μὲ τὴν αἰώνια Ψυχὴ τοῦ Γένους, ἐκεῖ, ἐπάνω στὴν Πύλη τοῦ Ἁγίου Ρωμανοῦ, ὁ Μαρμαρωμένος Βασιληᾶς μας.

   Ναί, ἔχω τὴν αἴσθησι ὅτι ὁ Παλαιολόγος εἶναι ἱστορικὴ μοναδικότητα, ἡ Μεγάλη Σύνθλιψις, τρόπόν τινα, τοῦ σύμπαντος Ἑλλάς. Ἡ Θυσία στὴν καθαρότερη ἔκφρασί της, ὅπως καὶ μὲ τὸν Λεωνίδα τῆς Σπάρτης· μόνον ποὺ τώρα τὸ τέλος εἶναι ἀπόλυτο καὶ ὁλοκληρωτικό. Τὸ Γένος ὁλόκληρο τελειώνει.

   Ἴσως ἡ σημαντικότερη στιγμή τῆς Ἱστορίας τοῦ Γένους μας. Ἀπέναντι, θὰ βάλω ἄλλη μία στιγμὴ μόνον. Τὸν Ἀλέξανδρο τὸν Μέγα.

   Δὲν ἔχετε τὴν αἴσθησι ὅτι ὁ Ἀλέξανδρος εἶναι ὁ ἀντίστροφος Παλαιολόγος; Ὁ Ἁλέξανδρος εἶναι ἡ Μεγάλη Ἔκρηξις τοῦ Ἑλληνισμοῦ. (Ἴδιο ἱστορικὸ βάρος, ἀλλὰ ἀντιθέτου φορᾶς.)

   Ναί, εἶναι σαφές. Ὁ Ἀλέξανδρος καὶ ὁ Παλαιολόγος. Ἡ Μεγάλη Ἔκρηξις καὶ ἡ Μεγάλη Σύνθλιψις τοῦ σύμπαντος Ἑλλάς.


   Ἀλλά, προσοχή.

   Οἱ μοναδικότητες εἶναι διπλῆς κατευθύνσεως, ἀναλόγως τοῦ ἀπὸ ποιὰ πλευρὰ κοιτοῦμε. Ἀπὸ τὴν ἄλλη πλευρὰ τῆς συνθλίψεως εἶναι ἡ ἔκρηξις, καὶ ἀντιστρόφως.

   Σκεφθεῖτε. Ὄχι μόνον ὁλόκληρο τὸ παρελθόν, τὰ χίλια χρόνια τῆς Ρωμανίας συμπυκνώνονται καὶ δικαιώνονται σὲ αὐτὴν τὴν μοναδικὴ στιγμή στὴν Πύλη τοῦ Ἀγίου Ρωμανοῦ, ἀλλὰ καὶ τὸ μέλλον. Ἐκεῖ, τότε, ὁ Κωνσταντῖνος Δραγάσης Παλαιολόγος σηκώνει τὸ βάρος ὁλοκλήρου τοῦ Μεσαιωνικοῦ Ἑλληνισμοῦ, οἱ αἱῶνες συνθλίβονται μαζὶ μὲ τὸν ἥρωα, καὶ ἡ μεγάλη θυσία γεννᾷ τοὺς αἰῶνες τοῦ μέλλοντος. Ὁ Κωνσταντῖνος Δραγάσης πεθαίνει καὶ ὁ Μαρμαρωμένος Βασιληᾶς γεννιέται.

 
Ἡ Λιζέτα Καλημέρη τραγουδᾷ γιὰ τὸν μαρμαρωμένο βασιληά (μουσική: Ἀπ. Καλδάρας· στίχοι: Πυθαγόρας· «Κυριακάτικο τραπέζι», 14-1-2007)

   Ὁ Κωνσταντῖνος Παλαιολόγος δὲν εἶναι ἁπλῶς ἕνας ἀντίστροφος Ἀλέξανδρος. Ὁ Κωνσταντῖνος Παλαιολόγος εἶναι ὁ Ἀλέξανδρος ὁ Μέγας! Εἶναι ὁ Κολοκοτρώνης! Ἡ Μεγάλη Σύνθλιψις εἶναι ἡ Μεγάλη Ἔκρηξις! Ὁ Παλαιολόγος ἔπεται, ἀλλὰ καὶ προηγεῖται ἱστορικῶς τοῦ Ἀλεξάνδρου!

   Τώρα μποροῦμε νὰ καταλάβουμε τὸ νόημα τῆς Ἑλληνικῆς Ἰστορίας· τὸν Ἀλέξανδρο, τὸν Παλαιολόγο. Οἱ δύο αὐτὲς μοναδικότητες, ἀντίρροπες ἀλλὰ ἰσόβαρες, ἡ μία ἐπομένη καὶ προηγουμένη τῆς ἄλλης, αἴτιο καὶ ἀποτέλεσμα συγχρόνως ἡ μία τῆς ἄλλης, ξανὰ καὶ ξανὰ ἔως τὴν αἰωνιότητα, φανερώνουν τὴν Ἑλλάδα, πίπτουσα καὶ ἀναγεννώμενη, ὡς αἰώνιο, παλλόμενο καὶ ζωντανὸ Σύμπαν.


   Κωνσταντῖνε συστρατιώτη καὶ παντοτινὲ Βασιλέα μας, τελευταῖε Ἕλληνα τοῦ Μεσαιωνικοῦ καὶ πρῶτε πατέρα τοῦ Νεωτέρου Ἑλληνισμοῦ, τιμοῦμε τὴν Μνήμη σου. Καὶ σὲ περιμένουμε.

 

Ἀνδρείας Ἦθος - Ὁ ἀθάνατος Αὐτοκράτωρ

   Λέγει ὁ Κολοκοτρώνης στὸν Στρατηγὸ Hamilton: «Ἐμεῖς, καπετὰν Ἄμιλτον, δὲν ἐκάμαμε ποτὲ συμβιβασμὸ μὲ τοὺς Τούρκους. Ἄλλους ἔκοψαν, ἄλλους σκλάβωσαν μὲ τὸ σπαθί, καὶ ἄλλοι, καθὼς ἐμεῖς, ζήσαμε ἐλεύθεροι ἀπὸ γενεὰ σὲ γενεά. Ὁ βασιλιάς μας ἐσκοτώθη, δὲν ἔκαμε καμμιὰ συνθήκη μὲ τοὺς Τούρκους. Ἡ φρουρά του εἶχε παντοτεινὸ πόλεμο μὲ τοὺς Τούρκους καὶ δύο φρούρια ἦσαν ἀνυπόταχτα. Ἡ φρουρά του εἶναι οἱ κλέφτες καὶ τὰ φρούρια ἡ Μάνη, τὸ Σούλι καὶ τὰ βουνά.»

   Στὸ ζωντανό καὶ παλλόμενο, αἰώνιο Σύμπαν Ἑλλάς, ὁ Παλαιολόγος εἶναι ὁ Ἀλέξανδρος, εἶναι ὁ Κολοκοτρώνης.

+++
ΣΩΠΑΣΕ ΚΥΡΑ ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΚΑΙ ΜΗΝ ΠΟΛΥΔΑΚΡΥΖΕΙΣ
ΠΑΛΙ ΜΕ ΧΡΟΝΙΑ, ΜΕ ΚΑΙΡΟΥΣ, ΠΑΛΙ ΔΙΚΑ ΣΟΥ ΘΑ 'ΝΑΙ
+++

Διαβάστε γιὰ τὴν Ἅλωσι τῆς Πόλεως καὶ τὸν Κωνσταντῖνο Παλαιολόγο:
+ Θρῆνοι τῆς Ἀλώσεως (29 Μαΐου 1453) (Ἀπὸ τὶς ἱστοσελίδες τοῦ Νεκτάριου Μαμαλούγκου.)
+ Ὁ λόγος τοῦ Κωνσταντίνου Παλαιολόγου πρὸς τοὺς συμπολεμιστές του, τὴν παραμονὴ τῆς ἁλώσεως (Γεωργίου Σφραντζῆ, Χρονικόν)
+ Tὸ βιβλίο τοῦ Φώτη Κόντογλου, «Τὸ Πάρσιμο τῆς Πόλης» (ἐκδ. Ακρίτας, 2003)

ἔξω τῆς Ἄρκτου καὶ τῆς οἰκουμένης ὀλίγου δεῖν πάσης μεθειστήκει

Ἡ σημαντικότερη στιγμὴ τῆς Ἱστορίας

«Ἡ ἀρχαία Ἑλλάδα ποὺ ἀρχίζει μὲ τὰ ὁμηρικὰ ἔπη καὶ ὁλοκληρώνεται μὲ τοὺς θρύλους γιὰ τὸν Ἀλέξανδρο, κατέλιπε τὰ ἰδανικὰ πρότυπα τοῦ Ἀχιλλέως καὶ τοῦ Ἀλεξάνδρου. Μὲ ποιητικότητα ἀλλὰ καὶ ἱστορικὸ αἰσθητήριο, ὁ Σπυρίδων Ζαμπέλιος θα χαρακτηρίσει ὡς σημαντικότερη στιγμὴ τῆς ἀρχαίας μας Ἱστορίας τὴν προσκύνηση τοῦ τάφου τοῦ Ἀχιλλέως ἀπὸ τὸν Μακεδόνα στρατηλάτη. Ὁ ἕνας συνδέει τὰ ἡρωικὰ μὲ τὰ ἱστορικὰ- ἀρχαϊκὰ χρόνια, «ποιητικὸ ἀπαύγασμα καὶ προσωποποίησις τῆς πολεμικῆς πατρίδος». Ὁ δεύτερος συνδέει τὸν ἀρχαῖο μὲ τὸν μεσαιωνικὸ καὶ χριστιανικὸ ἑλληνισμό, «ὑπῆρξε σταθερῶς τῆς χριστιανικῆς Ἑλλάδος ἡ κοσμικὴ καὶ πολεμική, ἐθνικὴ πλευρά». »

...μᾶς θυμίζει ὁ Κώστας Χατζηαντωνίου [1].

Ὁ δὲ Ρένος Ἀποστολίδης, ἀρχίζει ὡς ἐξῆς τὴν περίφημη εἰσαγωγή του στὴν κριτικὴ ἔκδοσι τῆς Ἱστορίας τοῦ Ντρόυζεν [2]:

Ὁ δ᾿ Ἀλέξανδρος ἔξω τῆς Ἄρκτου καὶ τῆς οἰκουμένης ὀλίγου δεῖν πάσης μεθειστήκει, τὸ δ᾿ ἐσόμενον ἄδηλον ἦν (Αἰσχίνης, «Κατὰ Κτησιφῶντος»)
(Πέρ᾿ ἀπ᾿ τ᾿ οὐρανοῦ καὶ τῆς γῆς τὰ πέρατα ὁ Ἀλέξανδρος, κι ἄδηλο τὸ μέλλον!)

«Ἂν ὁ Δὸν Κιχώτης εἶναι ὁ φανταστικὸς κορυφαῖος ἱππότης τοῦ ἡρωικοῦ στοιχείου στὸν κόσμο, ποὺ μὲ τ᾿ ὅτι ἀκριβῶς εἶναι πλασματικὸς ὑποβάλλει τὸ ἀνέφικτο τοῦ ἡρωικοῦ ἰδανικοῦ· ὁ Ἀλέξανδρος, ὄντας παραταῦτα πραγματικός, βεβαιώνει τὸ ἐφικτὸ μολοντοῦτο τοῦ ἡρωικοῦ, καὶ μάλιστα σὲ διάσταση κοσμοϊστορικὴ ἀναμφισβήτητα, ποὺ προσδιορίζει ἐσαεὶ κατόπιν ὅλη τὴν πορεία του εἴδους.
Δυὸ τρομερὲς ἐποποιίες, λοιπόν! Ποὺ καλπάζουν στὸ πέρ᾿ ἀπ᾿ τὰ ὅρια - ὅλα τὰ ὅρια, κάθε λογῆς! (ὅπως τί παράξενα κ᾿ ὑποβλητικὰ τὸ ψιθυρίζουν ἀκόμα στ᾿ ἀφτιά μας κάποια λόγια τοῦ Αἰσχίνη, ποὺ φέρνουν ρῖγος τοῦ μεγάλου του καιροῦ, γραμμὴ ὥς ἐμᾶς αὐτούσιο, ἀπ᾿ τὸν Κατὰ Κτησιφῶντος του: ...Ὁ δ᾿ Ἀλέξανδρος ἔξω τῆς Ἄρκτου καὶ τῆς οἰκουμένης ὀλίγου δεῖν πάσης μεθειστήκει,[] τὸ δ᾿ ἐσόμενον ἄδηλον ἦν...: «Πέρ᾿ ἀπ᾿ τ᾿ οὐρανοῦ καὶ τῆς γῆς τὰ πέρατα ὁ Ἀλέξανδρος, κι ἄδηλο τὸ μέλλον!») -, μὲ τὰ δυὸ πιὸ κοσμοξασκουστὰ ἱπποτικά τους ἄλογα τοῦ καθαροῦ ἔπους: τὸ Βουκεφάλα καὶ τὸ Ροσινάντε!
Ὄπου χάρη στὸν καλπασμὸ τῆς ψυχῆς αὐτὸν - γιατὶ τῆς ψυχῆς εἶναι! (τί ἄλλο; ) - τὸ πιὸ φανταστικὸ καὶ τὸ πιὸ πραγματικὸ ταυτίζονται, καὶ γίνονται παραμύθι ἕνα, τοῦ κόσμου ὅλου!»

[Κατεβάστε ὁλόκληρη τὴν εἰσαγωγὴ τοῦ Ρένου Ἀποστολίδη (pdf, 1,05 MiB, σελίδες 21).
Ἐπίσης: Θεόδωρος Σαράντης, «Ὁ Μέγας Ἀλέξανδρος, ἀπὸ τὴν Ἱστορία ἔως τὸν θρύλο», 1970 (ἐπίλογος) (txt).]

Ἀλέξανδρος ὁ Μέγας. Φανταστικὴ σύνθεσις τῆς Kirsi Salonen, 2005.

Μιάμιση χιλιετία μετὰ τὸν θάνατο τοῦ θεϊκοῦ στρατηλάτου, ὁ Ρήγας ὁ Βελεστινλῆς, προσβλέποντας στὴν Ἀνάστασι τοῦ Γένους, θὰ ἐκδώσει στὴν Βιέννη τὴν εἰκόνα τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου. Ἤδη, ὅμως, στοὺς αἰῶνες τῆς σκλαβιᾶς, ἡ «Φυλλάδα τοῦ Μεγαλέξανδρου» μαζὶ μὲ τοὺς θρύλους τοῦ Μαρμαρωμένιου Βασιληᾶ τρέφουν τὴν πίστι τοῦ Γένους. Ὅπως σημειώνει ὁ Δημήτριος Καραμπερόπουλος («Ὁ Μέγας Ἀλέξανδρος τοῦ Ρήγα Βελεστινλῆ, Βιέννη 1797»), μεταξὺ ἄλλων: «Ὁ Μέγας Αλέξανδρος ἐπέζησε στὴ συνείδηση τῶν Ἑλλήνων μέσω τοῦ μεσαιωνικοῦ μυθιστορήματος καὶ τῆς Φυλλάδας τοῦ Μεγαλέξανδρου, ὅπως διεξοδικὰ καὶ ἐμπεριστατωμένα γράφει ὁ Γιῶργος Βελουδῆς, καὶ μέχρι τὴν ἔκδοση τοῦ Ρήγα τοῦ 1797 οἱ λαϊκὲς αὐτὲς ἐκδόσεις γιὰ τὸν Μέγα Ἀλέξανδρο, ἡ «Ριμάδα» καὶ ἡ «Φυλλάδα», ἦταν δώδεκα καὶ ἕξι ἀντίστοιχα. Ἔτσι:

«Ὁ Γεώργιος Τερτσέτης διηγεῖται ὅτι ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν μπουρλοτιέρη Κωνσταντῖνο Κανάρη εἶχε ἀκούσει πὼς «ναύτης, νεώτατος ἀκόμη τὴν ἡλικίαν, ὅταν ἄραζεν εἰς λιμένα ἀδιάλεγεν ἔρημο παραθαλάσσιο καὶ καθήμενος εἰς ἄγριο λιθάρι ἐδιάβαζεν ἔργα καὶ βίον τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου, καὶ εἰς τὴν ἀνάγνωσιν ἔτρεχαν δάκρυα, βρύση οἱ ὀφθαλμοί του. Ἡ διήγησις ηὖρεν ἀντίλαλον εἰς τὴν καλοπλασμένην καρδίαν τοῦ νέου Ψαριανοῦ».»

«Ὦ! Ἀλέξανδρε». Δημιουργία τοῦ μουσικοῦ συγκροτήματος «Ἀμφίστομος Φάλαγξ».

Δυναμικό, ὡραῖο ἑλληνοκεντρικό κομμάτι. (Μὲ μιὰ δόσι νεομυθολογίας τῶν «Ε». Στὸ πλαίσιο ποὺ πρέπει ἡ τελευταία, ὡς συμβολικὴ νεομυθολογία δηλαδή, καλὴ εἶναι· ἐὰν, τώρα, σύγχρονοι... εὐημερισταὶ τὴν ἐκλαμβάνουν κυριολεκτικῶς, συγγνώμη, ἀλλὰ ὁ καθένας ὅπως νομίζει.)
Στὸν δικτυακό τους τόπο στὸ myspace μπορεῖτε νὰ ἀκούσετε καὶ νὰ κατεβάσετε τὸ «Ὦ! Ἀλέξανδρε» σὲ καλύτερη ποιότητα ἤχου ἀπὸ τὸ βίντεο τοῦ youtube. Ἐπίσης μιὰ ὅλως πρωτότυπη διασκευὴ τοῦ ἐθνικοῦ μας ὕμνου!

Ἀλλὰ ἂς κάνουμε καὶ μιὰ σύντομη νομισματικὴ περιήγησι.

Ἀργυρὸν τετράδραχμον τοῦ βασιλέως Λυσιμάχου (323-281 π.Χ.) τῆς Θράκης. Ἀμέσως μετὰ τὸν θάνατό του ὁ Ἀλέξανδρος εἰκονίζεται στὰ νομίσματα ὡς θεός (ἔως τότε μόνον θεοὶ καὶ ἐμβλήματα τῆς πόλεως εἰκονίζοντο στὰ ἀρχαῖα Ἑλληνικὰ νομίσματα), φορῶντας διάδημα μὲ τὰ κέρατα τοῦ Ἄμμωνος (Ἀλέξανδρος δίκερως, «Δουλ' Καρνέιν» στὸ Κοράνιον, καὶ «τράγος τῶν αἰγῶν» στὸν Προφήτη Δανιήλ). Στὴν ὀπισθία ὄψι (ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΛΥΣΙΜΑΧΟΥ), ἡ θεὰ Ἀθηνᾶ καθήμενη, μὲ τὴν ἀσπίδα ἀκουμπισμένη στὸ πλάι της, κρατᾷ στὸ δεξί της χέρι τὴν Νίκη. Ἡ παράστασις αὐτὴ τῆς Ἀθηνᾶς εἰκονίζεται ὡς «Britannia» στὰ νομίσματα τοῦ Ἡνωμένου Βασιλείου (καὶ τοῦ Ἰονικοῦ Κράτους (1815-1864) τῆς ὑπὸ βρετανικὴ ἐπικυριαρχία αὐτονόμου Ἑπτανήσου).

Ἀργυρὸν τετράδραχμον τοῦ βασιλέως Μενάνδρου Α' (165/155-130 π.Χ.) τῆς Ἑλληνοϊνδικῆς Βακτρίας. Ἐμπρόσθια ὄψις, ὁ βασιλεὺς Μένανδρος (ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΣΩΤΗΡΟΣ ΜΕΝΑΝΔΡΟΥ). Ὀπισθία ὄψις (ἰνδικὴ ἐπιγραφή): Ἀθηνᾶ ἀλκίδημος. Ὁ μέγας αυτὸς Ἕλλην βασιλεύς ἔγινε ἅγιος τοῦ Βουδισμοῦ μὲ τὸ ὄνομα Μιλίντα, συνέβαλε στὴν ἐξάπωσι τοῦ Βουδισμοῦ τὸν ὁποῖον Βουδισμὸ καὶ ἐπηρέασε μὲ Ἑλληνικὰ στοιχεῖα, τὸ δὲ βιβλίο «Ἐρωτήσεις τοῦ βασιλέως Μιλίντα» εἶναι ἱερὸ βιβλίο τοῦ Βουδισμοῦ!

Ἀργυρὸν τετράδραχμον τοῦ βασιλέως Εὐκρατίδου (171-145 π.Χ.) τῆς Ἑλληνοϊνδικῆς Βακτρίας. Ἐμπρόσθια ὄψις, ὁ βασιλεὺς Εὐκρατίδας. Ὀπισθία ὄψις, ἱππεῖς, μὲ τὴν ἐπιγραφή: ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΜΕΓΑΛΟΥ ΕΥΚΡΑΤΙΔΟΥ. Ἡ ὀπισθία ὄψις τοῦ νομίσματος, μαζὶ μὲ τὴν Ἑλληνικὴ ἐπιγραφή, εἶναι σήμερα τὸ ἔμβλημα τῆς κρατικῆς Τραπέζης τοῦ Ἀφγανιστὰν καὶ εἰκονίζεται στὰ χαρτονομίσματα τοῦ κράτους!

Ἀργυρὸν τετράδραχμον τοῦ βασιλέως Ἀντιόχου Δ' τοῦ Ἐπιφανοῦς (175-165/4 π.Χ.) τῶν Σελευκιδῶν. Ἐπὶ τῶν ἡμερῶν του ἔγινε ἡ ἐξέγερσις τῶν φονταμενταλιστῶν Ἰουδαίων Μακκαβαίων κατὰ τῶν ἑλληνιζόντων Ἰουδαίων συμπατριωτῶν τους ἀρχικῶς καὶ τῆς Ἑλληνικῆς διοικήσεως κατόπιν. Ἐμπρόσθια ὄψις, ὁ βασιλεὺς Ἀντίοχος. Ὀπισθία ὄψις (ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΑΝΤΙΟΧΟΥ ΘΕΟΥ ΕΠΙΦΑΝΟΥΣ): Ζεὺς ἔνθρονος, μὲ Νίκη καὶ σκῆπτρον. Τὸ ἐνδιαφέρον εἶναι ὅτι ὁ ἐξελληνισμὸς τῶν Ἰουδαίων εἶχε προχωρήσει τόσο (καὶ ἴσως λόγῳ λανθασμένης στρατηγικῆς τοῦ Ἀντιόχου δὲν ἐπετεύχθη ὁλοκληρωτικῶς), ὥστε, ἀκόμη καὶ μετὰ τὴν ἐπιτυχὴ γιὰ τοὺς Ἰουδαίους ἐπανάστασι τῶν Μακκαβαίων κατὰ τῶν Ἑλλήνων καὶ τῶν ἑλληνιζόντων, οἱ ἡγέται τῶν Ἰουδαίων εἶχαν Ἑλληνικὰ ὀνόματα, ὅπως ἄλλωστε μᾶς θυμίζει, ὁ Κ.Π. Καβάφης, μὲ τὴν χαρακτηριστικὴ λεπτὴ εἰρωνία του («Ἀλέξανδρος Ἰανναῖος καὶ Ἀλεξάνδρα»): «Ἰουδαῖοι καλοί, Ἰουδαῖοι ἁγνοί, Ἰουδαῖοι πιστοί - πρὸ πάντων. Ἀλλά, [...] καὶ τῆς ἑλληνικῆς λαλιᾶς εἰδήμονες [...]. Τωόντι ἐτελεσφόρησε λαμπρῶς [...] τὸ ἔργον ποὺ ἄρχισαν ὁ μέγας Ἰούδας Μακκαβαῖος κ᾿ οἱ τέσσαρες περιώνυμοι ἀδελφοί του.» (Ὁ Ἀλέξανδρος Ἰανναῖος ἦταν βασιληᾶς στὴν περίοδο τῆς ἑβραϊκῆς ἀνεξαρτησίας ποὺ ἀρχίζει ἀπὸ τὸ 143 π.Χ. καὶ διαρκεῖ ὡς τὴν κατάλυσί της ἀπὸ τοὺς Ρωμαίους. Ὁ Ἰανναῖος ἦταν, τρόπόν τινα, ἑλληνίζων, καὶ τὰ νομίσματά του εἶχαν καὶ ἑλληνικὲς ἐπιγραφές.)

Ἀλλά, ἂς δοῦμε καὶ τὰ νομίσματα τοῦ περσικοῦ κατὰ βάσιν βασιλείου τῶν Πάρθων. Οἱ Πάρθοι ἐπαναστάτησαν κατὰ τῶν Σελευκιδῶν τὸ 247 π.Χ., ὑπὸ τὸν Ἀρσάκη Α', καὶ ἐκέρδισαν τὴν ἀνεξαρτησία τους. Ἐν μέσῳ συνεχῶν ἀγώνων, μὲ τοὺς Σελευκίδες ἀρχικῶς, τοὺς Ρωμαίους κατόπιν, βαρβάρους γειτονικοὺς λαοὺς καὶ ἐμφυλίους πολέμους, κατόρθωσαν νὰ δημιουργήσουν ἰσχυρὴ αὐτοκρατορία, ἡ ὁποία ἄντεξε μέχρι τὸ 224 μ.Χ., ὁπότε τὴν διαδέχθηκε ἡ Περσικὴ αὐτοκρατορία τῶν Σασσανιδῶν. Ἀφ᾿ ὅτου λοιπὸν οἱ Πάρθοι ἐδημιούργησαν ἀνεξάρτητο κράτος, ὁ ἡγέτης τους ἀνεκηρύχθη Βασιλεύς, καί, τοῦ βασιλείου τους ἰσχυροποιημένου, προσέθετε μεγαλοπρεπείας σημαντικὰ ἐπίθετα στὸν τίτλο του. Διαβάζουμε στὰ νομίσματα τῶν Πάρθων, π.χ.: ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΒΑΣΙΛΕΩΝ ΑΡΣΑΚΟΥ ΕΥΕΡΓΕΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΕΠΙΦΑΝΟΥΣ ΦΙΛΕΛΛΗΝΟΣ. Ἐξ ἀρχῆς ὁ τίτλος Ἑλληνιστί, μὲ Ἑλληνικὰ ἐπίθετα (σὲ χρήσι ἀπὸ τὰ Ἑλληνιστικὰ βασίλεια) καί, ἀπὸ τὸ 150 π.Χ. περίπου καὶ ἐν συνεχείᾳ, «Φιλέλλην», ὡς ὑψίστου κύρους καὶ μεγαλοπρεπείας σημαντικὴ προσαγόρευσις (τὸ «Φιλέλλην», γιὰ τὸν «ἀπελευθερωθέντα» ἀπὸ τοὺς Ἕλληνες Πάρθο!)

...

Καί... ἐνῷ οἱ Ἑβραῖοι «ἑλληνίζουν», οἱ Πάρθοι ὀνομάζονται φιλέλληνες καὶ οἱ Ἀφγανοὶ τιμοῦν τὸν Ἀλέξανδρο τὸν Μέγα, στὴν σημερινὴ Ἀθήνα κάποιοι (...) ἐξαφάνισαν (!) τὸ ἄγαλμα τοῦ ἰδρυτοῦ τῆς πόλεως Θησέως, ἐξαφάνισαν (!) τὶς ἕξι προτομὲς τῶν ἀρχαίων φιλοσόφων, ἔργα τοῦ Γ. Καλακαλλᾶ, ἀπὸ τὴν πλατεία τοῦ Δημαρχείου (μοναδικὸ ντεκὸρ αὐτῆς τῆς πλατείας εἶναι οἱ... τριτοκοσμικοὶ λαθρομετανάστες), ἐνῷ ἀπὸ τὸ 1992 (!) σαπίζει στὶς ἀποθῆκες τοῦ Δήμου ὁ δωρηθεὶς ἀπὸ τὸν ἀείμνηστο Γιάννη Παππᾶ ἔφιππος ἀνδριάντας τοῦ Μεγίστου τῶν Ἑλλήνων, Ἀλεξάνδρου! ΝΤΡΟΠΗ! Τελικῶς ὁ κ. Νικήτας Κακλαμάνης ἐδέησε, μετὰ ἀπὸ πολύχρονο ἀγῶνα πολιτῶν, νὰ ξεπεράσῃ τὴν τουλάχιστον περίεργη κωλυσιεργία τῶν προκατόχων του δημάρχων καὶ τῶν ἀρμοδίων κρατικῶν ὑπηρεσιῶν καὶ νὰ ἀποφασίσῃ τὴν τοποθέτησι τοῦ ἀνδριάντα στὴν Ριζάρη, ἔναντι τοῦ Πολεμικοῦ Μουσείου. Ἀναμένομεν. (Βλ. καὶ ἄρθρα ΕΔΜ.)

Σημειώσεις:
[1] Κώστας Χατζηαντωνίου, «Ἐθνικισμός καὶ Ἑλληνικότητα», ἐκδ. «Πορθμός», 2003. Ἐξαιρετικόν. Μὲ λίγα πράγματα, δευτερευούσης σημασίας στὸ βιβλίο αὐτό, διαφωνῶ, ὅπως π.χ. μὲ τὶς κρίσεις τοῦ συγγραφέως γιὰ τὴν πολιτικὴ τοῦ Ἰωάννη Μεταξᾶ καὶ τοῦ βασιλέως Κωνσταντίνου Α'.

[2] Εἰσαγωγὴ ἀπὸ τὸν Ρένο Ἡρακλῆ Ἀποστολίδη στό: Johann Gustav Droysen - Ρ.-Η.-Σ. Ἀποστολίδης, «Ἱστορία τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου», τόμοι 4, ἐκδ. Τράπεζα Πίστεως 1993 (ἀνατ. ἐκδ. 1988).

Δὲν παίζονται αὐτοὶ οἱ τύποι...

   Ἀντιγράφω.

Ἰφιγένεια
(Τατιάνα Παπαμόσχου,
«Ἰφιγένεια», 1977)

   Δεν παίζονται αυτοί οι τύποι...

   Για μένα εκείνο που μετράει στην χώρα αυτή δεν είναι ούτε η αρχαία φιλοσοφία, ούτε το θέατρο, ούτε η δημοκρατία, η επιστήμη κ.λπ. - πάνω απ' όλα μετράνε οι αιώνιες μορφές: ο Θησέας, ο Ιάσωνας, ο Οδυσσέας, ο Αχιλλέας, η Ελένη, η Ιφιγένεια, η Ηλέκτρα.
   Δεν παίζονται.
   Μικρός ήμουν ο Θησέας. Θυμάστε καθόλου εκείνη την στιγμιαία εσωτερική απορία - μπροστά στην εικόνα του: εγώ ποιός είμαι;
   Και μπροστά στην Ιφιγένεια: σ' εμένα θα πη το ναί;
Πόσο μεγάλο, σαν εκστρατεία κατά της Τροίας, πρέπει νά 'ναι αυτό που θα κάνω, αυτό που θα γίνω, για να μου πή η Ιφιγένεια: ναί!
   Τα θυμάστε;
   Τι φοβερό - τι δώρο μοναδικό - ν' αναρωτιέσαι παιδί - μπροστά σε αυτές τις αιώνιες μορφές!

Ἀνδρέας Φαρμάκις
24-12-2006

Ἀχιλλεύς
(Ἀχίλλειον, Κέρκυρα)

   Οι ήρωες του Ομήρου είναι ήρωες. Δημιουργούν το πανανθρώπινο πρότυπο του ηρωϊσμού και περιγράφουν τις παγκόσμιες αξίες του. Δεν υπάρχει πουθενά, σ' όλον τον πλανήτη, άλλος σαν τον Αχιλλέα. Στέκεται σε μια από τις κορυφές - αιώνιο παράδειγμα. Αν ήταν μνημείο θά 'ταν υπό την προστασία της Ουνέσκο και θά 'χε 7.000.000 επισκέπτες τον μήνα. Σαν την Ακρόπολι και παραπάνω. Τώρα είναι ένας άνθρωπος - χαμένος στο βάθος της ιστορίας - ανασταίνεται μόνο όταν τον έχουμε ανάγκη, μ' άλλα ονόματα: Αθανάσιος Διάκος, Καραϊσκάκης, Αυξεντίου, Σολωμός Σολωμού...

   Πού 'σαι Αχιλλέα; Ήρθε η ώρα, σήκω!

Ἀνδρέας Φαρμάκις
29-8-2002

   Αχίλλειον

   είπα ότι η πιο τραγική κι η πιο ωραία σκηνή στον Όμηρο, είναι εκείνη με το γέροντα βασιληά, που μόνον ως πατέρας, πέφτει στα πόδια του θεϊκού φονιά. ο Πρίαμος δεν πάει να ζητήσει το γιό του από έναν δολοφόνο, όμως. πάει να τον ζητήσει από έναν Ενάρετο Άνδρα. ο παππούς Όμηρος για να διδάξει την Αρετή, περνά ένα χεράκι (αναφορές και στοιχεία) την Κακία και βάζει ένα μέτρο-πρότυπο Αρετής. Μέτρο της Αρετής, είν' ο Αχιλλέας. Θεανθρώπινο πρότυπο.

Ὁ Brad Pitt ὡς Ἀχιλλεύς
(Troy, 2004)

   ο Αχιλλέας είναι παρορμητικό αγόρι. γιατί; άι ντοντ νόου. πάντως είναι (και σίγουρα κάτι θέλει να πει ο ποιητής, αλλά τώρα μου διαφεύγει). όμως είναι και μεγαλόφρων (μετά τη θύελλα που πέρασε πάνω από τη γη και την περιγράφει ο παππούς Όμηρος, «αυτό που στάθηκε όρθιο πάνω στη γη ήταν η αλήθεια των θεών κι η μεγαλοφροσύνη των ανθρώπων. όμως, ο ποιητής δεν δείχνει με το δάχτυλο (σ.σ. για να μη μπερδευτούν οι κνίτες) -μας αφήνει να βιώσουμε την πραγματικότητα, που είναι πιο σοφή κι από τη μεγαλύτερη σοφία» λέει ο Σάντεβαλντ [*]. νάτος ο Αχιλλέας).

   λοιπόν που ήμουν; α, μάλιστα! ο παρορμητικός Αχιλλέας έχει θυμώσει, τά 'χει πάρει στο κρανίο διότι ο μαλάκας ο αρχιστράτηγος δεν του δίνει το κορίτσι του. τι είν' ο αρχιστράτηγος; το πρότυπον του μεντιοκράτη εξουσιαστή. έχει «την επιτακτική ανάγκη για επιβολή που νοιωθουν όσοι δεν μπορούν ως πρόσωπα να γεμίσουν τη μεγάλη θέση που κατέχουν». Τι θυμός είναι αυτός; θυμός του ενάρετου και δίκαιου. γι' αυτό ο παππούς Όμηρος καλεί από την αρχή τη θεά να τραγουδήσει το θυμό του Αχιλλέα. Γιατί ο θυμός είναι ο άνθρωπος στη θεανθρώπινη φύση του Αχιλλέα και παράλληλα είναι δίκαιος θυμός. ο Αχιλλέας δεν ειναι ένα πεισματάρικο κωλόπαιδο. είναι ένας άνδρας που διεκδικεί την αξιοπρέπεια, την τιμή του και άρα το τιμητικό δώρο του (το κορίτσι).

   ο Αχιλλέας, λοιπόν, ξαναγίνεται θεϊκός, ένθεος, σε δύο φάσεις. η μία, είν' ο θάνατος του Πάτροκλου. Εκεί καταριέται το θυμό που νοιώθει και συμφιλιώνεται με τον ηλίθιο τον Αγαμέμνονα, αλλά δεν ξαναγίνεται θεός -απλώς πεθαίνει ως άνθρωπος. δεν νοιώθει τίποτε. βρε, δεν πά' να λυθηκε το πρόβλημα, να τον γεμίσαν δωρα, να δικαιώθηκε; σκασίλα του μεγάλη. είναι νεκρός από τον πόνο -ο Αχιλλέας ως φίλος αποτελεί πρότυπο αιώνιο. όμως είναι νεκρός. ως νεκρός εκ του πόνου σκοτώνει τον Έκτορα. ως θεός τιμωρός. εδώ ανατέλει ένας αλλοιωμένος θυμός -ο Αχιλλέας γίνεται από αυτό το θυμό «δαίμονι ίσος» (Φ227). το τέλος του θυμού επισφραγίζεται από έναν θάνατο ανθρώπου και τον εξευτελισμό του νεκρού.

Ὁ θρίαμβος τοῦ Ἀχιλλέως (Ἀχίλλειον, Κέρκυρα)

Ὁ Πρίαμος ἀπολυτρώνει τὸ σῶμα τοῦ Ἕκτωρος.
Ἀττικὴ ἐρυθρόμορφη ὑδρία, 510-500 π.Χ.
Harvard University Art Museums, Cambridge

   αφού εκδικήθηκε το φίλο του, αφού η μήνι έπαυσε, κανονικά θα έπρεπε ο Ποιητής να σταματήσει. όμως, καλλιτέχνης είν' αυτός ο οποίος ξέρει πού να σταματά, ε; κι ο Ποιητής είν' η τέχνη ακέραια. δεν αρκεί η πολεμική δόξα (που έτσι κι αλλοιώς, ο Αχιλλέας την «κέρδισε» μες απ' τον πόνο και το σπαραγμό -η λέξη κέρδισε δεν του ταιριάζει, δεν κέρδισε τίποτε), δηλαδή το συμβατικό τέλος (ως τελειωθέν). το αληθινό τέλος, το τέλειον, είναι η έκφραση της γενναιοφροσύνης και της μεγάλης ψυχής του ανθρώπου του θεϊκού. του θεϊκού φονιά. εκεί πρέπει να ξαναγυρίσουμε. κι αυτό γίνεται μες από τον υιικό ρόλο προς τον Πρίαμο και, μαζί, το ρόλο εκείνου που αποκαθιστά την τιμή του νεκρού (λεπτομέρεια: πριν από αυτό, έχει τιμήσει τους ευγενώς κι ασκόπως αγωνισθέντες, στη γιορτή που ακολουθεί την ταφή του δικού του νεκρού, του Πάτροκλου). Ο Αχιλλέας είναι ο τιμημένος άνδρας, ο ηθικός κι ακέραιος, που κλαίει μαζί με τον γέροντα ικέτη Πρίαμο για το χαμό του Έκτορα, που παρηγορεί (αυτός, ο φονιάς) τον πατέρα του θύματός του (ενός θύματος αντίστοιχα γενναίου και δικαίου αλλά χωρίς το πάθος ψυχής, τη θεία φύση του Αχιλλέα).

   έτσι, ο Αχιλλέας νικά τον Αχιλλέα. Αλλά δεν παύει να είναι Αχιλλέας. χιντ: και τώρα θυμώνει, αλλά ελέγχει το θυμό του και προειδοποιεί τον γέροντα (όταν ο Πρίαμος βιάζεται να πάρει το νεκρό του) λέγοντάς του πως «δεν πρέπει να τον ερεθίσει περισσότερο στον πόνο του αλλοιώς θε να ξεχάσει την εντολή του Δία» (για απόδοση δικαιοσύνης προς το νεκρό). Και ενώ ο θυμός μοιάζει να ανατέλει, ο Αχιλλέας πετάγεται «σαν λιοντάρι» από τη θέση του και κάνει ο ίδιος αυτό που ζητούσε ο Πρίαμος και εξαιτίας του οποίου τον κατσάδιασε. Αμέσως αυτός ετοιμάζει για μεταφορά τον Έκτορα, καθαρό, μυρωμένο, ντυμένο σαν πριγκηπόπουλο. κι ύστερα προσφέρει δείπνο στον γέροντα βασιληά και καμαρώνουν ο ένας τον άλλο (η αρετή του γέροντα κι η αρετή του νέου).

   Δεν ξέρω άλλον ήρωα σαν τον Αχιλλέα. και δεν ξέρω ακόμη μεγαλύτερη προσβολή και πόνο, από κείνο που φέρνει η προσβολή των ιερών μας -πρώτα των θυσιασθέντων αδελφών και συντρόφων.

Ἀχιλλεὺς θνήσκων
(Ἀχίλλειον, Κέρκυρα)

   Σημείωσις, από τον Σάντεβαλντ και πάλι: μετά την παράδοση του νεκρού Έκτορα, η φύσι, οι άνθρωποι κι οι θεοί συμφιλιώνονται. «ο Πρίαμος και ο κήρυκάς του, πλαγιάζουν στον πρόδρομο (σ.σ. ο Πρίαμος δεν είχε κοιμηθεί από την ώρα που σκοτώθηκε ο Έκτορας), ενώ ο Αχιλλέας που η μητέρα του στην αρχή της Ραψωδίας τον είχε συμβουλέψει να κοιμηθεί πάλι με γυναίκα (Ω130), πλαγιάζει πάλι στο πλευρό εκείνης που στάθηκε η αφορμή κάθε διαφωνίας και αναστάτωσης: της Βρισηίδας. και οι θεοί- έξω από τον «νυχτερινό Ερμή» που έχει ακόμη να συνοδέψει τον Πρίαμο πίσω στην Τροία -κοιμούνται όλη τη νύχτα δαμασμένοι από έναν ύπνο που τους ξεκουράζει (Ω677κκ). Έχουν ξεπεράσει κι αυτοί τις εσωτερικές τους διαφωνίες και έτσι μπορούμε να αναγνωρίσουμε τη μεγαλόπνοη σύλληψη του ποιητή: με το ίδιο μέτρο που ο Αχιλλέας γιατρεύεται από το θυμό του, επιστρέφει ο κόσμος ολόκληρος στην αρμονία της ύπαρξης, που κέρδος της έχει τη ζωή.»

Λαμπρινὴ Θωμᾶ
17-12-2003

[*] Σ.σ.: Wolfgang Schadewaldt, «Ἀπὸ τὸν κόσμο καὶ τὸ ἔργο τοῦ Ὁμήρου», ἐκδ. Μ.Ι.Ε.Τ., τόμοι 2.