
Στιγμὲς ποὺ ὁ ἄνθρωπος ἔρχεται ἀντίκρυ στὸ τέλος· μόνος, κατάμονος στὸ σύμπαν· «μεσημέρι ἀπὸ νύχτα»· κι ἐκεῖ, ἐκεῖνος, «ὁ τελευταῖος Ἕλληνας». Δὲν υπάρχει πιὰ τίποτε, οὔτε χῶρος οὔτε χρόνος· ἀντίκρυ στὸ τέλος, στὸ τίποτε.
Στὸ τίποτε; Ἢ στὸ πᾶν. Ἐκείνες τὶς μοναδικὲς ὦρες, ποὺ ἡ ζωὴ ὅλη συμπυκνώνεται σὲ μία στιγμή· ποὺ ἡ στιγμὴ αὐτὴ περιέχει τὸ πᾶν· κρίνει τὸ πᾶν. Ὁ μικρὸς ἄνθρωπος συνθλίβεται καὶ ὁ Ἥρως γεννιέται μὲ μιὰ Μεγάλη Ἔκρηξι ποὺ δημιουργεῖ τὴν Ἱστορία.
Οἱ φυσικοὶ μιλοῦν γιὰ τὴν «μοναδικότητα» («singularity») τῆς μελανῆς καὶ τῆς λευκῆς ὀπῆς, ὅπου καταρρέουν οἱ φυσικοί νόμοι, ὁ τόπος καὶ χρόνος· τὴν Μεγάλη Ἔκρηξι καὶ τὴν Μεγάλη Σύνθλιψι («Big Bang» καὶ «Big Crunch»). Κοιτάζω τὴν Θυσία. Σκέπτομαι ὅτι βρίσκομαι ἀπέναντι σὲ μιὰ «μοναδικότητα» τῆς Ἱστορίας.

Συνέρχομαι ἀπὸ τὸν ἴλιγγο καὶ τὴν ναυτία καὶ ξανακοιτάζω τὰ γράμματα τῶν σελίδων. Ξεφυλλίζω ξανὰ τὴν Ἱστορία. Προσπαθῶ νὰ καταλάβω, νὰ νιώσω. Τί σημαίνουν οἱ Αἰῶνες ποὺ συναντήθηκαν ἐκεῖ; Τὶ σημαίνουν γιὰ τὸ Γένος μου; Ἀπὸ ποῦ ἐρχόμαστε καὶ ποῦ πᾶμε;
Στοχάζομαι τὴν Ἱστορία τοῦ Γένους μου. Συνειδητοποιῶ ὅτι ἡ Ἱστορία ἔχει, ὅπως ἀκριβῶς καὶ ἡ ἀστροφυσική, «μοναδικότητες». Λευκὲς καὶ μελανὲς ὀπές. Ἢ ἀκόμη, Μεγάλη Ἔκρηξι καὶ Μεγάλη Σύνθλιψι. Ὅπου ὁ ἱστορικὸς χωροχρόνος καταρρέει.

Σκεφθεῖτε, ἐκεῖ ἐπάνω στὴν Πύλη τοῦ Ἁγίου Ρωμανοῦ. Ἡ ὑπερχιλιετὴς αὐτοκρατορία, τὸ θεοφρούρητο βασίλειο, ὁ ἰλιγγιώδης πολιτισμός. Καὶ ὅλα φθάνουν στὸ τέλος. Ἐκείνη ἡ στιγμή, ἔχετε ὅμως σκεφθεῖ τί σημαίνει; Προσέξτε. Ἔχετε σκεφθεῖ ὅτι αὐτὸ τὸ τέλος, μόνο του, στὸ ζῦγι τῆς Ἱστορίας βαραίνει ὅσο τὰ χίλια χρόνια τὰ ὑπέρλαμπρα καὶ οἱ ἀπέραντες ἐκτάσεις καὶ ὁ πολιτισμός ὁ ἰλιγγιώδης; Ἔχετε σκεφθεῖ ὅτι ἐκείνη ἡ στιγμὴ μόνη της δικαιώνει ὁλόκληρο τὸ παρελθόν; Ὁλόκληρο τὸ παρελθόν, τὰ βασίλεια, οἱ στρατοὶ καὶ τὰ μνημεῖα ἀφ᾿ ἑνός, καὶ ὁ κατάμονος Παλαιολόγος στὰ τείχη ἀφ᾿ ἐτέρου. Σκεφθεῖτε. Ἡ Ἱστορία νὰ συμπυκνώνεται σὲ μία στιγμή, σὲ ἕνα σημεῖο. Ἀλήθεια, τί θὰ ἦταν τὸ περίλαμπρο Βυζάντιο χωρὶς τὸν Παλαιολόγο; Τὸ τέλος ὑπῆρξε ἀποτέλεσμα, ἔκφρασις τοῦ μεγαλείου τοῦ παρελθόντος, τοῦ Χρέους ποὺ αὐτὴ ἡ Ἱστορία ἐπέβαλε, ἀλλὰ καὶ τὸ τέλος αὐτὸ ἀπὸ τὴν μεριά του δικαίωσε, καθαγίασε, ἀνύψωσε στὴν σφαῖρα τοῦ Θρύλου και τῶν ἀθανάτων Ἰδεῶν τὸ παρελθόν ὁλόκληρο.
Νιώθω ὄχι ἁπλῶς ὅτι ἡ στιγμὴ αὐτὴ εἶναι τὸ ἀποκορύφωμα, τὸ μέγιστο ἢ ἐλάχιστο ἀκρότατο τῆς πορείας τόσων αἰώνων· νιώθω ὅτι ἡ στιγμή αὐτὴ περιέχει ὁλόκληρη τὴν πορεία αὐτὴν τῶν αἰώνων ἐντός της. Οἱ Αἰῶνες συμπυκνώνονται· ἡ στιγμὴ ταυτίζεται μὲ τὴν Αἰωνιότητα καὶ ὁ Κωνσταντῖνος Δραγάσης Παλαιολόγος, ὁ Βασιλέας, ὁ Στρατιώτης, ταυτίζεται μὲ τὴν αἰώνια Ψυχὴ τοῦ Γένους, ἐκεῖ, ἐπάνω στὴν Πύλη τοῦ Ἁγίου Ρωμανοῦ, ὁ Μαρμαρωμένος Βασιληᾶς μας.
Ναί, ἔχω τὴν αἴσθησι ὅτι ὁ Παλαιολόγος εἶναι ἱστορικὴ μοναδικότητα, ἡ Μεγάλη Σύνθλιψις, τρόπόν τινα, τοῦ σύμπαντος Ἑλλάς. Ἡ Θυσία στὴν καθαρότερη ἔκφρασί της, ὅπως καὶ μὲ τὸν Λεωνίδα τῆς Σπάρτης· μόνον ποὺ τώρα τὸ τέλος εἶναι ἀπόλυτο καὶ ὁλοκληρωτικό. Τὸ Γένος ὁλόκληρο τελειώνει.
Ἴσως ἡ σημαντικότερη στιγμή τῆς Ἱστορίας τοῦ Γένους μας. Ἀπέναντι, θὰ βάλω ἄλλη μία στιγμὴ μόνον. Τὸν Ἀλέξανδρο τὸν Μέγα.

Ναί, εἶναι σαφές. Ὁ Ἀλέξανδρος καὶ ὁ Παλαιολόγος. Ἡ Μεγάλη Ἔκρηξις καὶ ἡ Μεγάλη Σύνθλιψις τοῦ σύμπαντος Ἑλλάς.

Ἀλλά, προσοχή.
Οἱ μοναδικότητες εἶναι διπλῆς κατευθύνσεως, ἀναλόγως τοῦ ἀπὸ ποιὰ πλευρὰ κοιτοῦμε. Ἀπὸ τὴν ἄλλη πλευρὰ τῆς συνθλίψεως εἶναι ἡ ἔκρηξις, καὶ ἀντιστρόφως.

Ἡ Λιζέτα Καλημέρη τραγουδᾷ γιὰ τὸν μαρμαρωμένο βασιληά (μουσική: Ἀπ. Καλδάρας· στίχοι: Πυθαγόρας· «Κυριακάτικο τραπέζι», 14-1-2007)

Ὁ Κωνσταντῖνος Παλαιολόγος δὲν εἶναι ἁπλῶς ἕνας ἀντίστροφος Ἀλέξανδρος. Ὁ Κωνσταντῖνος Παλαιολόγος εἶναι ὁ Ἀλέξανδρος ὁ Μέγας! Εἶναι ὁ Κολοκοτρώνης! Ἡ Μεγάλη Σύνθλιψις εἶναι ἡ Μεγάλη Ἔκρηξις! Ὁ Παλαιολόγος ἔπεται, ἀλλὰ καὶ προηγεῖται ἱστορικῶς τοῦ Ἀλεξάνδρου!
Τώρα μποροῦμε νὰ καταλάβουμε τὸ νόημα τῆς Ἑλληνικῆς Ἰστορίας· τὸν Ἀλέξανδρο, τὸν Παλαιολόγο. Οἱ δύο αὐτὲς μοναδικότητες, ἀντίρροπες ἀλλὰ ἰσόβαρες, ἡ μία ἐπομένη καὶ προηγουμένη τῆς ἄλλης, αἴτιο καὶ ἀποτέλεσμα συγχρόνως ἡ μία τῆς ἄλλης, ξανὰ καὶ ξανὰ ἔως τὴν αἰωνιότητα, φανερώνουν τὴν Ἑλλάδα, πίπτουσα καὶ ἀναγεννώμενη, ὡς αἰώνιο, παλλόμενο καὶ ζωντανὸ Σύμπαν.

Κωνσταντῖνε συστρατιώτη καὶ παντοτινὲ Βασιλέα μας, τελευταῖε Ἕλληνα τοῦ Μεσαιωνικοῦ καὶ πρῶτε πατέρα τοῦ Νεωτέρου Ἑλληνισμοῦ, τιμοῦμε τὴν Μνήμη σου. Καὶ σὲ περιμένουμε.
Τώρα μποροῦμε νὰ καταλάβουμε τὸ νόημα τῆς Ἑλληνικῆς Ἰστορίας· τὸν Ἀλέξανδρο, τὸν Παλαιολόγο. Οἱ δύο αὐτὲς μοναδικότητες, ἀντίρροπες ἀλλὰ ἰσόβαρες, ἡ μία ἐπομένη καὶ προηγουμένη τῆς ἄλλης, αἴτιο καὶ ἀποτέλεσμα συγχρόνως ἡ μία τῆς ἄλλης, ξανὰ καὶ ξανὰ ἔως τὴν αἰωνιότητα, φανερώνουν τὴν Ἑλλάδα, πίπτουσα καὶ ἀναγεννώμενη, ὡς αἰώνιο, παλλόμενο καὶ ζωντανὸ Σύμπαν.

Κωνσταντῖνε συστρατιώτη καὶ παντοτινὲ Βασιλέα μας, τελευταῖε Ἕλληνα τοῦ Μεσαιωνικοῦ καὶ πρῶτε πατέρα τοῦ Νεωτέρου Ἑλληνισμοῦ, τιμοῦμε τὴν Μνήμη σου. Καὶ σὲ περιμένουμε.
Ἀνδρείας Ἦθος - Ξημέρωμα στὰ τείχη 29 Μαΐου 1453
Λέγει ὁ Κολοκοτρώνης στὸν Στρατηγὸ Hamilton: «Ἐμεῖς, καπετὰν Ἄμιλτον, δὲν ἐκάμαμε ποτὲ συμβιβασμὸ μὲ τοὺς Τούρκους. Ἄλλους ἔκοψαν, ἄλλους σκλάβωσαν μὲ τὸ σπαθί, καὶ ἄλλοι, καθὼς ἐμεῖς, ζήσαμε ἐλεύθεροι ἀπὸ γενεὰ σὲ γενεά. Ὁ βασιλιάς μας ἐσκοτώθη, δὲν ἔκαμε καμμιὰ συνθήκη μὲ τοὺς Τούρκους. Ἡ φρουρά του εἶχε παντοτεινὸ πόλεμο μὲ τοὺς Τούρκους καὶ δύο φρούρια ἦσαν ἀνυπόταχτα. Ἡ φρουρά του εἶναι οἱ κλέφτες καὶ τὰ φρούρια ἡ Μάνη, τὸ Σούλι καὶ τὰ βουνά.»
Στὸ ζωντανό καὶ παλλόμενο, αἰώνιο Σύμπαν Ἑλλάς, ὁ Παλαιολόγος εἶναι ὁ Ἀλέξανδρος, εἶναι ὁ Κολοκοτρώνης.
Στὸ ζωντανό καὶ παλλόμενο, αἰώνιο Σύμπαν Ἑλλάς, ὁ Παλαιολόγος εἶναι ὁ Ἀλέξανδρος, εἶναι ὁ Κολοκοτρώνης.
+++
ΣΩΠΑΣΕ ΚΥΡΑ ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΚΑΙ ΜΗΝ ΠΟΛΥΔΑΚΡΥΖΕΙΣ
ΠΑΛΙ ΜΕ ΧΡΟΝΙΑ, ΜΕ ΚΑΙΡΟΥΣ, ΠΑΛΙ ΔΙΚΑ ΣΟΥ ΘΑ 'ΝΑΙ
+++
ΣΩΠΑΣΕ ΚΥΡΑ ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΚΑΙ ΜΗΝ ΠΟΛΥΔΑΚΡΥΖΕΙΣ
ΠΑΛΙ ΜΕ ΧΡΟΝΙΑ, ΜΕ ΚΑΙΡΟΥΣ, ΠΑΛΙ ΔΙΚΑ ΣΟΥ ΘΑ 'ΝΑΙ
+++
Διαβάστε γιὰ τὴν Ἅλωσι τῆς Πόλεως καὶ τὸν Κωνσταντῖνο Παλαιολόγο:
+ Τὸ ἀφιέρωμα τοῦ δικτυακοῦ τόπου agiasofia.com
+ Τὸ ἀφιέρωμα τῆς Λαμπρινῆς Θωμᾶ καὶ τοῦ Κώστα Γιαννακίδη
+ Θρῆνοι τῆς Ἀλώσεως (29 Μαΐου 1453) (Ἀπὸ τὶς ἱστοσελίδες τοῦ Νεκτάριου Μαμαλούγκου.)
+ Ὁ λόγος τοῦ Κωνσταντίνου Παλαιολόγου πρὸς τοὺς συμπολεμιστές του, τὴν παραμονὴ τῆς ἁλώσεως (Γεωργίου Σφραντζῆ, Χρονικόν) [scribd].
+ Tὸ βιβλίο τοῦ Φώτη Κόντογλου, «Τὸ Πάρσιμο τῆς Πόλης» (ἐκδ. Ακρίτας, 2003) [scribd].
Ἀκοῦστε:
Ἀπόσπασμα ἀπὸ τὸ «Ἀνακάλημα τῆς Κωνσταντινούπολης» (mp3 2,22 MiB) [κείμενο]. Τραγουδᾷ ἡ Μοσχούλα Σμαραγδῆ. (Ἀπὸ τὸ CD «Ἑλλήνων Λύρα - 20 αἰῶνες ἐπώνυμης μουσικῆς δημιουργίας» τῆς «Ἑλληνικῆς Ἀγωγῆς».)
Τιμῆστε:
Ἡ Οἰκουμενικὴ Ὁμοσπονδία Κωνσταντινουπολιτῶν διοργανώνει:
Κυριακή, 1 Ἰουνίου 2008:
Μνημόσυνο τοῦ Αὐτοκράτορα Κωνσταντίνου Παλαιολόγου καὶ τῶν συμπολεμιστῶν του, ὑπερασπιστῶν τῆς Βασιλίδος τῶν Πόλεων. Ὥρα 9:30 π.μ., Ἱερὸς Πανεπιστημιακὸς Ναὸς Ὑπεραγίας Θεοτόκου Καπνικαρέας.
Κατάθεση στεφάνου στὸν ἀνδριάντα τοῦ Κωνσταντίνου Παλαιολόγου. Ὥρα 10:30, Πλατεία Μητροπόλεως.
Κατάθεση στεφάνου στὸ Μνημεῖο τοῦ Ἀγνώστου Στρατιώτου, ὥρα 11:15.
3-5 Ἰουνίου 2008, Ζάππειο Μέγαρο, Ὥρες 10:00-21:00:
Ἔκθεση «Τὸ θαῦμα τοῦ οἰκουμενικοῦ Ἑλληνισμοῦ: Ὁ Ναὸς τῆς τοῦ Θεοῦ Σοφίας Κωνσταντινουπόλεως», μὲ βάση τὴν ἐρευνητικὴ ἐργασία τῆς Σχολῆς Ἀρχιτεκτόνων τοῦ Πανεπιστημίου τῆς Ζυρίχης. Τὰ ἐγκαίνια τῆς ἐκθέσεως θὰ γίνουν τὴν Τρίτη 3 Ἰουνίου, ὥρα 18:00, μὲ ὁμιλία τοῦ καθηγητοῦ V. Hoffman.
3 Ιουνίου 2008, Ζάππειο Μέγαρο:
Διαλέξεις γιὰ τὴν ἐπέτειο τῆς Ἁλώσεως:
Καθ Ἰ. Κονιδάρης, «Τὰ προνόμια τοῦ Πορθητῆ πρὸς τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο», ὥρα 19:00.
Αν. καθ. Χ. Παπασωτηρίου, «Ἡ ἐπίδραση τοῦ Βυζαντίου στοὺς ἐπόμενους αἰῶνες», ὥρα 19:30.
Φίλτατε, ευρίσκεσαι σε ιστολογικό ... οργασμό! Εγώ δεν προλαμβάνω να σε διαβάζω, εσύ πώς προλαβαίνεις και τα γράφεις; Τι να πω; Για μιαν ακόμη φορά με αφήνεις άφωνο.
ΑπάντησηΔιαγραφήΜᾶλλον εὔστοχος ὁ χαρακτηρισμός σου! Ἐλπίζω νὰ ἄρεσε τὸ παραλήρημά μου! Τὸ καλλιεργοῦσα καιρό, ἀλλὰ τώρα μοῦ βγῆκε μαζεμένο!
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο «παραλήρημά» σου είναι καταπληκτικό. Δεν μπορώ να πω τι ακριβώς «ώδυνες», αλλά σίγουρα «έτεκες» τα Ιμαλάια!!
ΑπάντησηΔιαγραφήΝα είσαι καλά. Ειλικρινά, Καλλίμαχε, το ιστολόγιό σου είναι σωστός θησαυρός. Σκέτο πανεπιστήμιο. Και τα λέω αυτά χωρίς την ελαχίστη πρόθεση κολακείας.
ΥΓ: Είδες, όμως και το νέο Αντίβαρο του Ανδρέα μας; Πολύ ωραίο, έτσι;
Συγκλονιστικό το κείμενό σου Καλλίμαχε! Μπράβο φίλε!!
ΑπάντησηΔιαγραφή«Θά ρθεις σαν αστραπή
ΑπάντησηΔιαγραφήθάχει η χώρα γιορτή
θάλασσα γη κι ουρανός
στο δικό σου φως
Θα ντυθώ στα λευκά
να σ’ αγγίξω ξανά
φως εσύ και καρδιά εγώ
πόσο σ’ αγαπώ.
Στην πύλη του Ρωμανού
έφυγες για αλλού
κι άγγελος θα σε φέρει εδώ
στον σωστό καιρό
Μες στην Αγια Σοφιά
θα βρεθούμε ξανά
λειτουργία μελλοντική
οι Έλληνες μαζί.
Βασιλεύς Βασιλέων Βασιλεί Βοήθει, έλεος, έλεος, Επουράνιε Θεέ
Κωνσταντίνος Δραγάτσης Παλαιολόγος, ελέω Θεού Αυτοκράτωρ των Ρωμαίων
Στην Πύλη του Αγίου Ρωμανού, καβαλικά την φάρα του την ασπροποδαράτην
Τέσσερα Βήτα, έλεος, έλεος, Μαρμαράς, Βόσπορος και Μαύρη Τρίτη
Φρίξον ήλιε, στέναξον γη, Εάλω η πόλη, Εάλω η πόλη
Βασιλεύουσσα πύλη χρυσή κι ο πορφυρογέννητος στην κόκκινη μηλιά
Η πόλη ήταν το σπαθί, η πόλη το κοντάρι η πόλη ήταν το κλειδί της Ρωμανίας όλης
Σώπασε κυρά Δέσποινα και μην πολυδακρύζεις
Πάλι με χρόνια με καιρούς
Πάλι δικά σου θάναι.»
Από τον «Μαρμαρωμένο Βασιλιά» του Σταμάτη Σπανουδάκη
Και του χρόνου Καλλίμαχε…
Από την πτώση στην ΑΝΑΓΈΝΝΗΣΗ, από την σύνθλιψη στην ΈΚΡΗΞΗ…
Ως αθανάτως ΈΛΛΗΝΕΣ.
Εὐχαριστῶ!
ΑπάντησηΔιαγραφή...Καί, θαυμάσιος ὁ Σπανουδάκης! (Ἔβαλα το βίντεο στὸ νέο μου ἄρθρο.)
...ΘΑ ᾿ΡΘΕΙΣ ΣΑΝ ΑΣΤΡΑΠΗ...
καὶ θὰ σκορπίσουν σὰν τὴν σκόνη οἱ γραικύλοι καὶ οἱ ἐχθροὶ τοῦ Γένους.
Υπέροχο κείμενο, θεωρώ ότι ήταν το καλύτερο που έχω διαβάσει στη σελίδα σου. Νάσαι καλά να "παραληρείς"τοιουτοτρόπως.
ΑπάντησηΔιαγραφή