Ω ΑΛΕΞΑΝΔΡΕ!

Ὁ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ὁ ἀνίκητος ἐνίκησε καὶ πάλι.
Ὁ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ, ὁ ἡμίθεος ποὺ ἐπάλευε μὲ λέοντες καὶ δαίμονες πέρα ἀπὸ τὰ σύνορα τοῦ κόσμου, εἶχε νὰ πολεμήσῃ μὲ τὸν δυσκολότερο ἀντίπαλο.
Τὸν σημερινὸ μικρὸ ἑαυτό μας. Τὴν παγκόσμια κοινωνία τῆς παρακμῆς. Τὴν Ἑλλάδα τοῦ τέλους τῆς Ἱστορίας.

Καὶ τὸ λέγω, διότι ὁ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ εἶναι πέρα ἀπὸ τὰ ἀνθρώπινα μέτρα. Δὲν εἶναι μόνον ὁ μέγιστος ἡγέτης καὶ στρατηλάτης, αὐτὸς ποὺ ἄλλαξε τὴν μορφὴ τοῦ κόσμου. Αὐτὸς ποῦ ὑπῆρξε ἡ Μεγάλη Ἔκρηξις (Big Bang) τοῦ Ἑλληνισμοῦ καὶ τῆς παγκοσμίου Ἱστορίας. Ἀλλὰ καὶ ὁ ἥρως τοῦ παραμυθιοῦ, ὁ ἱππότης, ὁ πολεμιστής καὶ ὁ ὀνειροπόλος, ὁ ἥρως πέρα ἀπὸ τὴν λογικὴ καὶ τ᾿ ἀνθρώπινα. Ὁ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ὠνειρευόταν μὲ τὸν Ὅμηρο στὸ προσκεφάλι, ἐκάλπαζε μὲ τὸν Βουκεφάλα σὰν τὴν ἀστραπή, κατέκοπτε τὸν γόρδιο δεσμὸ καὶ πηδοῦσε σὰν δαίμονας πάνω ἀπὸ τὰ τείχη τῶν Μαλλῶν στὴν ἄκρη τοῦ κόσμου, καὶ πάνω ἀπὸ τὰ σύννεφα στὴν Ἄορνο Πέτρα. Ὁ Ἀχιλλεὺς τοῦ Μύθου, ἐνσαρκωμένος στὴν Ἱστορία. Ἡ πραγματικότης πέρα καὶ πάνω ἀπὸ τὴν φαντασία! Καὶ ποῦ χῶρος σήμερα γιὰ τὴν φαντασία; Μποροῦμε νὰ ὀνειρευόμαστε σήμερα, ὅπως ὁ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ, μὲ τὸν Ὅμηρο στὸ προσκεφάλι; Μποροῦμε νὰ ὀνειρευόμαστε τὸν ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ; Ἢ εἶναι πέρα ἀπὸ ἐμᾶς; Πέρα καὶ ἀπὸ τ᾿ ἄστρα;

Ὁ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ἐνίκησε (ἐμεῖς νικήσαμε δηλαδή· αὐτὸς δὲν μᾶς ἔχει ἀνάγκη) καὶ πάλι. Ζεῖ καὶ βασιλεύει.
Ὅσο ὑπάρχει Ἑλλάς. Ὅσο ὑπάρχει Κόσμος. Ὄσο ὑπάρχει ὄνειρο.
Μαζί Σου, ὦ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕ, ὡς τὸν ᾍδη καὶ ἀκόμη παραπέρα.

* * *

Ὁ δ᾿ Ἀλέξανδρος ἔξω τῆς Ἄρκτου καὶ τῆς οἰκουμένης ὀλίγου δεῖν πάσης μεθειστήκει, τὸ δ᾿ ἐσόμενον ἄδηλον ἦν (Αἰσχίνης, «Κατὰ Κτησιφῶντος»)
(Πέρ᾿ ἀπ᾿ τ᾿ οὐρανοῦ καὶ τῆς γῆς τὰ πέρατα ὁ Ἀλέξανδρος, κι ἄδηλο τὸ μέλλον!)

Μεσημέρι ἀπὸ νύχτα...

Δὲν παίζονται αὐτοὶ οἱ τύποι...

* * *

Ἀλέξανδρος ὁ Μέγας. Φανταστικὴ σύνθεσις τῆς Kirsi Salonen, 2005.

Μεσημέρι ἀπὸ νύχτα...

   Ξεφυλλίζω τὶς σελίδες τῆς Ἱστορίας. Βλέπω τὸ Χρέος. Στέκομαι ἀπέναντι στὴν Θυσία. Πῶς εἶναι δυνατὸν ὁ μικρὸς ἄνθρωπος νὰ ἀνέβῃ στὸν στύλο νὰ κατεβάσῃ τὸ σύμβολο τοῦ κτήνους, ἀντικρύζοντας μὲ ἕνα εἰρωνικὸ μειδίαμα κι ἕνα τσιγάρο στὰ χείλη τὶς κάνες τῶν ὅπλων; Νὰ σταθῇ ἀκλόνητος ἐπάνω στὴν Πύλη τοῦ Ἁγίου Ρωμανοῦ, γνωρίζοντας ὅτι οἱ Μῆδοι θὰ διαβοῦνε; Τί εἶναι ὁ Ἥρωας; Τί εἶναι ἡ Θυσία;

   Στιγμὲς ποὺ ὁ ἄνθρωπος ἔρχεται ἀντίκρυ στὸ τέλος· μόνος, κατάμονος στὸ σύμπαν· «μεσημέρι ἀπὸ νύχτα»· κι ἐκεῖ, ἐκεῖνος, «ὁ τελευταῖος Ἕλληνας». Δὲν υπάρχει πιὰ τίποτε, οὔτε χῶρος οὔτε χρόνος· ἀντίκρυ στὸ τέλος, στὸ τίποτε.

   Στὸ τίποτε; Ἢ στὸ πᾶν. Ἐκείνες τὶς μοναδικὲς ὦρες, ποὺ ἡ ζωὴ ὅλη συμπυκνώνεται σὲ μία στιγμή· ποὺ ἡ στιγμὴ αὐτὴ περιέχει τὸ πᾶν· κρίνει τὸ πᾶν. Ὁ μικρὸς ἄνθρωπος συνθλίβεται καὶ ὁ Ἥρως γεννιέται μὲ μιὰ Μεγάλη Ἔκρηξι ποὺ δημιουργεῖ τὴν Ἱστορία.

   Οἱ φυσικοὶ μιλοῦν γιὰ τὴν «μοναδικότητα» («singularity») τῆς μελανῆς καὶ τῆς λευκῆς ὀπῆς, ὅπου καταρρέουν οἱ φυσικοί νόμοι, ὁ τόπος καὶ χρόνος· τὴν Μεγάλη Ἔκρηξι καὶ τὴν Μεγάλη Σύνθλιψι («Big Bang» καὶ «Big Crunch»). Κοιτάζω τὴν Θυσία. Σκέπτομαι ὅτι βρίσκομαι ἀπέναντι σὲ μιὰ «μοναδικότητα» τῆς Ἱστορίας.

   Τὰ γράμματα τῶν σελίδων τοῦ βιβλίου ξεθωριάζουν· καὶ μέσα ἀπὸ τὴν θαμπάδα τους σχηματίζονται καὶ προβάλλουν οἱ γραμμὲς ἀπὸ τὶς πολεμίστρες τῶν ἀρχαίων τειχῶν τῆς θεοφρούρητης Βασιλεύουσας. Τὰ λάβαρα μὲ τὸν Δικέφαλο ἀνεμίζουν· κι ἐκεῖ ψηλὰ στὰ τείχη, Ἐκεῖνος. Ὁ ἥλιος ἀστράφτει ἐπάνω του, σχεδὸν μὲ τυφλώνει. Τὸ βλέμμα μου χαμηλώνει, κάτω, πέρα ἀπὸ τὰ τείχη· περνᾶ τὴν τάφρο, ἁπλώνεται στὴν πεδιάδα· κι ἐκεῖ χάνεται μὲ τρὸμο στὴν μαύρη ἄβυσσο· στὴν κόλασι, ὡς τὰ πέρατα τῶν ὁριζόντων, ὅπου κοχλάζει το χᾶος, τὰ ἀλαλάζοντα, ἀσεβῆ στίφη τῶν ἀπίστων.

   Συνέρχομαι ἀπὸ τὸν ἴλιγγο καὶ τὴν ναυτία καὶ ξανακοιτάζω τὰ γράμματα τῶν σελίδων. Ξεφυλλίζω ξανὰ τὴν Ἱστορία. Προσπαθῶ νὰ καταλάβω, νὰ νιώσω. Τί σημαίνουν οἱ Αἰῶνες ποὺ συναντήθηκαν ἐκεῖ; Τὶ σημαίνουν γιὰ τὸ Γένος μου; Ἀπὸ ποῦ ἐρχόμαστε καὶ ποῦ πᾶμε;

   Στοχάζομαι τὴν Ἱστορία τοῦ Γένους μου. Συνειδητοποιῶ ὅτι ἡ Ἱστορία ἔχει, ὅπως ἀκριβῶς καὶ ἡ ἀστροφυσική, «μοναδικότητες». Λευκὲς καὶ μελανὲς ὀπές. Ἢ ἀκόμη, Μεγάλη Ἔκρηξι καὶ Μεγάλη Σύνθλιψι. Ὅπου ὁ ἱστορικὸς χωροχρόνος καταρρέει.


   Σκεφθεῖτε, ἐκεῖ ἐπάνω στὴν Πύλη τοῦ Ἁγίου Ρωμανοῦ. Ἡ ὑπερχιλιετὴς αὐτοκρατορία, τὸ θεοφρούρητο βασίλειο, ὁ ἰλιγγιώδης πολιτισμός. Καὶ ὅλα φθάνουν στὸ τέλος. Ἐκείνη ἡ στιγμή, ἔχετε ὅμως σκεφθεῖ τί σημαίνει; Προσέξτε. Ἔχετε σκεφθεῖ ὅτι αὐτὸ τὸ τέλος, μόνο του, στὸ ζῦγι τῆς Ἱστορίας βαραίνει ὅσο τὰ χίλια χρόνια τὰ ὑπέρλαμπρα καὶ οἱ ἀπέραντες ἐκτάσεις καὶ ὁ πολιτισμός ὁ ἰλιγγιώδης; Ἔχετε σκεφθεῖ ὅτι ἐκείνη ἡ στιγμὴ μόνη της δικαιώνει ὁλόκληρο τὸ παρελθόν; Ὁλόκληρο τὸ παρελθόν, τὰ βασίλεια, οἱ στρατοὶ καὶ τὰ μνημεῖα ἀφ᾿ ἑνός, καὶ ὁ κατάμονος Παλαιολόγος στὰ τείχη ἀφ᾿ ἐτέρου. Σκεφθεῖτε. Ἡ Ἱστορία νὰ συμπυκνώνεται σὲ μία στιγμή, σὲ ἕνα σημεῖο. Ἀλήθεια, τί θὰ ἦταν τὸ περίλαμπρο Βυζάντιο χωρὶς τὸν Παλαιολόγο; Τὸ τέλος ὑπῆρξε ἀποτέλεσμα, ἔκφρασις τοῦ μεγαλείου τοῦ παρελθόντος, τοῦ Χρέους ποὺ αὐτὴ ἡ Ἱστορία ἐπέβαλε, ἀλλὰ καὶ τὸ τέλος αὐτὸ ἀπὸ τὴν μεριά του δικαίωσε, καθαγίασε, ἀνύψωσε στὴν σφαῖρα τοῦ Θρύλου και τῶν ἀθανάτων Ἰδεῶν τὸ παρελθόν ὁλόκληρο.

   Νιώθω ὄχι ἁπλῶς ὅτι ἡ στιγμὴ αὐτὴ εἶναι τὸ ἀποκορύφωμα, τὸ μέγιστο ἢ ἐλάχιστο ἀκρότατο τῆς πορείας τόσων αἰώνων· νιώθω ὅτι ἡ στιγμή αὐτὴ περιέχει ὁλόκληρη τὴν πορεία αὐτὴν τῶν αἰώνων ἐντός της. Οἱ Αἰῶνες συμπυκνώνονται· ἡ στιγμὴ ταυτίζεται μὲ τὴν Αἰωνιότητα καὶ ὁ Κωνσταντῖνος Δραγάσης Παλαιολόγος, ὁ Βασιλέας, ὁ Στρατιώτης, ταυτίζεται μὲ τὴν αἰώνια Ψυχὴ τοῦ Γένους, ἐκεῖ, ἐπάνω στὴν Πύλη τοῦ Ἁγίου Ρωμανοῦ, ὁ Μαρμαρωμένος Βασιληᾶς μας.

   Ναί, ἔχω τὴν αἴσθησι ὅτι ὁ Παλαιολόγος εἶναι ἱστορικὴ μοναδικότητα, ἡ Μεγάλη Σύνθλιψις, τρόπόν τινα, τοῦ σύμπαντος Ἑλλάς. Ἡ Θυσία στὴν καθαρότερη ἔκφρασί της, ὅπως καὶ μὲ τὸν Λεωνίδα τῆς Σπάρτης· μόνον ποὺ τώρα τὸ τέλος εἶναι ἀπόλυτο καὶ ὁλοκληρωτικό. Τὸ Γένος ὁλόκληρο τελειώνει.

   Ἴσως ἡ σημαντικότερη στιγμή τῆς Ἱστορίας τοῦ Γένους μας. Ἀπέναντι, θὰ βάλω ἄλλη μία στιγμὴ μόνον. Τὸν Ἀλέξανδρο τὸν Μέγα.

   Δὲν ἔχετε τὴν αἴσθησι ὅτι ὁ Ἀλέξανδρος εἶναι ὁ ἀντίστροφος Παλαιολόγος; Ὁ Ἁλέξανδρος εἶναι ἡ Μεγάλη Ἔκρηξις τοῦ Ἑλληνισμοῦ. (Ἴδιο ἱστορικὸ βάρος, ἀλλὰ ἀντιθέτου φορᾶς.)

   Ναί, εἶναι σαφές. Ὁ Ἀλέξανδρος καὶ ὁ Παλαιολόγος. Ἡ Μεγάλη Ἔκρηξις καὶ ἡ Μεγάλη Σύνθλιψις τοῦ σύμπαντος Ἑλλάς.


   Ἀλλά, προσοχή.

   Οἱ μοναδικότητες εἶναι διπλῆς κατευθύνσεως, ἀναλόγως τοῦ ἀπὸ ποιὰ πλευρὰ κοιτοῦμε. Ἀπὸ τὴν ἄλλη πλευρὰ τῆς συνθλίψεως εἶναι ἡ ἔκρηξις, καὶ ἀντιστρόφως.

   Σκεφθεῖτε. Ὄχι μόνον ὁλόκληρο τὸ παρελθόν, τὰ χίλια χρόνια τῆς Ρωμανίας συμπυκνώνονται καὶ δικαιώνονται σὲ αὐτὴν τὴν μοναδικὴ στιγμή στὴν Πύλη τοῦ Ἀγίου Ρωμανοῦ, ἀλλὰ καὶ τὸ μέλλον. Ἐκεῖ, τότε, ὁ Κωνσταντῖνος Δραγάσης Παλαιολόγος σηκώνει τὸ βάρος ὁλοκλήρου τοῦ Μεσαιωνικοῦ Ἑλληνισμοῦ, οἱ αἱῶνες συνθλίβονται μαζὶ μὲ τὸν ἥρωα, καὶ ἡ μεγάλη θυσία γεννᾷ τοὺς αἰῶνες τοῦ μέλλοντος. Ὁ Κωνσταντῖνος Δραγάσης πεθαίνει καὶ ὁ Μαρμαρωμένος Βασιληᾶς γεννιέται.

 
Ἡ Λιζέτα Καλημέρη τραγουδᾷ γιὰ τὸν μαρμαρωμένο βασιληά (μουσική: Ἀπ. Καλδάρας· στίχοι: Πυθαγόρας· «Κυριακάτικο τραπέζι», 14-1-2007)

   Ὁ Κωνσταντῖνος Παλαιολόγος δὲν εἶναι ἁπλῶς ἕνας ἀντίστροφος Ἀλέξανδρος. Ὁ Κωνσταντῖνος Παλαιολόγος εἶναι ὁ Ἀλέξανδρος ὁ Μέγας! Εἶναι ὁ Κολοκοτρώνης! Ἡ Μεγάλη Σύνθλιψις εἶναι ἡ Μεγάλη Ἔκρηξις! Ὁ Παλαιολόγος ἔπεται, ἀλλὰ καὶ προηγεῖται ἱστορικῶς τοῦ Ἀλεξάνδρου!

   Τώρα μποροῦμε νὰ καταλάβουμε τὸ νόημα τῆς Ἑλληνικῆς Ἰστορίας· τὸν Ἀλέξανδρο, τὸν Παλαιολόγο. Οἱ δύο αὐτὲς μοναδικότητες, ἀντίρροπες ἀλλὰ ἰσόβαρες, ἡ μία ἐπομένη καὶ προηγουμένη τῆς ἄλλης, αἴτιο καὶ ἀποτέλεσμα συγχρόνως ἡ μία τῆς ἄλλης, ξανὰ καὶ ξανὰ ἔως τὴν αἰωνιότητα, φανερώνουν τὴν Ἑλλάδα, πίπτουσα καὶ ἀναγεννώμενη, ὡς αἰώνιο, παλλόμενο καὶ ζωντανὸ Σύμπαν.


   Κωνσταντῖνε συστρατιώτη καὶ παντοτινὲ Βασιλέα μας, τελευταῖε Ἕλληνα τοῦ Μεσαιωνικοῦ καὶ πρῶτε πατέρα τοῦ Νεωτέρου Ἑλληνισμοῦ, τιμοῦμε τὴν Μνήμη σου. Καὶ σὲ περιμένουμε.

 

Ἀνδρείας Ἦθος - Ὁ ἀθάνατος Αὐτοκράτωρ

   Λέγει ὁ Κολοκοτρώνης στὸν Στρατηγὸ Hamilton: «Ἐμεῖς, καπετὰν Ἄμιλτον, δὲν ἐκάμαμε ποτὲ συμβιβασμὸ μὲ τοὺς Τούρκους. Ἄλλους ἔκοψαν, ἄλλους σκλάβωσαν μὲ τὸ σπαθί, καὶ ἄλλοι, καθὼς ἐμεῖς, ζήσαμε ἐλεύθεροι ἀπὸ γενεὰ σὲ γενεά. Ὁ βασιλιάς μας ἐσκοτώθη, δὲν ἔκαμε καμμιὰ συνθήκη μὲ τοὺς Τούρκους. Ἡ φρουρά του εἶχε παντοτεινὸ πόλεμο μὲ τοὺς Τούρκους καὶ δύο φρούρια ἦσαν ἀνυπόταχτα. Ἡ φρουρά του εἶναι οἱ κλέφτες καὶ τὰ φρούρια ἡ Μάνη, τὸ Σούλι καὶ τὰ βουνά.»

   Στὸ ζωντανό καὶ παλλόμενο, αἰώνιο Σύμπαν Ἑλλάς, ὁ Παλαιολόγος εἶναι ὁ Ἀλέξανδρος, εἶναι ὁ Κολοκοτρώνης.

+++
ΣΩΠΑΣΕ ΚΥΡΑ ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΚΑΙ ΜΗΝ ΠΟΛΥΔΑΚΡΥΖΕΙΣ
ΠΑΛΙ ΜΕ ΧΡΟΝΙΑ, ΜΕ ΚΑΙΡΟΥΣ, ΠΑΛΙ ΔΙΚΑ ΣΟΥ ΘΑ 'ΝΑΙ
+++

Διαβάστε γιὰ τὴν Ἅλωσι τῆς Πόλεως καὶ τὸν Κωνσταντῖνο Παλαιολόγο:
+ Θρῆνοι τῆς Ἀλώσεως (29 Μαΐου 1453) (Ἀπὸ τὶς ἱστοσελίδες τοῦ Νεκτάριου Μαμαλούγκου.)
+ Ὁ λόγος τοῦ Κωνσταντίνου Παλαιολόγου πρὸς τοὺς συμπολεμιστές του, τὴν παραμονὴ τῆς ἁλώσεως (Γεωργίου Σφραντζῆ, Χρονικόν)
+ Tὸ βιβλίο τοῦ Φώτη Κόντογλου, «Τὸ Πάρσιμο τῆς Πόλης» (ἐκδ. Ακρίτας, 2003)

ἔξω τῆς Ἄρκτου καὶ τῆς οἰκουμένης ὀλίγου δεῖν πάσης μεθειστήκει

Ἡ σημαντικότερη στιγμὴ τῆς Ἱστορίας

«Ἡ ἀρχαία Ἑλλάδα ποὺ ἀρχίζει μὲ τὰ ὁμηρικὰ ἔπη καὶ ὁλοκληρώνεται μὲ τοὺς θρύλους γιὰ τὸν Ἀλέξανδρο, κατέλιπε τὰ ἰδανικὰ πρότυπα τοῦ Ἀχιλλέως καὶ τοῦ Ἀλεξάνδρου. Μὲ ποιητικότητα ἀλλὰ καὶ ἱστορικὸ αἰσθητήριο, ὁ Σπυρίδων Ζαμπέλιος θα χαρακτηρίσει ὡς σημαντικότερη στιγμὴ τῆς ἀρχαίας μας Ἱστορίας τὴν προσκύνηση τοῦ τάφου τοῦ Ἀχιλλέως ἀπὸ τὸν Μακεδόνα στρατηλάτη. Ὁ ἕνας συνδέει τὰ ἡρωικὰ μὲ τὰ ἱστορικὰ- ἀρχαϊκὰ χρόνια, «ποιητικὸ ἀπαύγασμα καὶ προσωποποίησις τῆς πολεμικῆς πατρίδος». Ὁ δεύτερος συνδέει τὸν ἀρχαῖο μὲ τὸν μεσαιωνικὸ καὶ χριστιανικὸ ἑλληνισμό, «ὑπῆρξε σταθερῶς τῆς χριστιανικῆς Ἑλλάδος ἡ κοσμικὴ καὶ πολεμική, ἐθνικὴ πλευρά». »

...μᾶς θυμίζει ὁ Κώστας Χατζηαντωνίου [1].

Ὁ δὲ Ρένος Ἀποστολίδης, ἀρχίζει ὡς ἐξῆς τὴν περίφημη εἰσαγωγή του στὴν κριτικὴ ἔκδοσι τῆς Ἱστορίας τοῦ Ντρόυζεν [2]:

Ὁ δ᾿ Ἀλέξανδρος ἔξω τῆς Ἄρκτου καὶ τῆς οἰκουμένης ὀλίγου δεῖν πάσης μεθειστήκει, τὸ δ᾿ ἐσόμενον ἄδηλον ἦν (Αἰσχίνης, «Κατὰ Κτησιφῶντος»)
(Πέρ᾿ ἀπ᾿ τ᾿ οὐρανοῦ καὶ τῆς γῆς τὰ πέρατα ὁ Ἀλέξανδρος, κι ἄδηλο τὸ μέλλον!)

«Ἂν ὁ Δὸν Κιχώτης εἶναι ὁ φανταστικὸς κορυφαῖος ἱππότης τοῦ ἡρωικοῦ στοιχείου στὸν κόσμο, ποὺ μὲ τ᾿ ὅτι ἀκριβῶς εἶναι πλασματικὸς ὑποβάλλει τὸ ἀνέφικτο τοῦ ἡρωικοῦ ἰδανικοῦ· ὁ Ἀλέξανδρος, ὄντας παραταῦτα πραγματικός, βεβαιώνει τὸ ἐφικτὸ μολοντοῦτο τοῦ ἡρωικοῦ, καὶ μάλιστα σὲ διάσταση κοσμοϊστορικὴ ἀναμφισβήτητα, ποὺ προσδιορίζει ἐσαεὶ κατόπιν ὅλη τὴν πορεία του εἴδους.
Δυὸ τρομερὲς ἐποποιίες, λοιπόν! Ποὺ καλπάζουν στὸ πέρ᾿ ἀπ᾿ τὰ ὅρια - ὅλα τὰ ὅρια, κάθε λογῆς! (ὅπως τί παράξενα κ᾿ ὑποβλητικὰ τὸ ψιθυρίζουν ἀκόμα στ᾿ ἀφτιά μας κάποια λόγια τοῦ Αἰσχίνη, ποὺ φέρνουν ρῖγος τοῦ μεγάλου του καιροῦ, γραμμὴ ὥς ἐμᾶς αὐτούσιο, ἀπ᾿ τὸν Κατὰ Κτησιφῶντος του: ...Ὁ δ᾿ Ἀλέξανδρος ἔξω τῆς Ἄρκτου καὶ τῆς οἰκουμένης ὀλίγου δεῖν πάσης μεθειστήκει,[] τὸ δ᾿ ἐσόμενον ἄδηλον ἦν...: «Πέρ᾿ ἀπ᾿ τ᾿ οὐρανοῦ καὶ τῆς γῆς τὰ πέρατα ὁ Ἀλέξανδρος, κι ἄδηλο τὸ μέλλον!») -, μὲ τὰ δυὸ πιὸ κοσμοξασκουστὰ ἱπποτικά τους ἄλογα τοῦ καθαροῦ ἔπους: τὸ Βουκεφάλα καὶ τὸ Ροσινάντε!
Ὄπου χάρη στὸν καλπασμὸ τῆς ψυχῆς αὐτὸν - γιατὶ τῆς ψυχῆς εἶναι! (τί ἄλλο; ) - τὸ πιὸ φανταστικὸ καὶ τὸ πιὸ πραγματικὸ ταυτίζονται, καὶ γίνονται παραμύθι ἕνα, τοῦ κόσμου ὅλου!»

[Κατεβάστε ὁλόκληρη τὴν εἰσαγωγὴ τοῦ Ρένου Ἀποστολίδη (pdf, 1,05 MiB, σελίδες 21).
Ἐπίσης: Θεόδωρος Σαράντης, «Ὁ Μέγας Ἀλέξανδρος, ἀπὸ τὴν Ἱστορία ἔως τὸν θρύλο», 1970 (ἐπίλογος) (txt).]

Ἀλέξανδρος ὁ Μέγας. Φανταστικὴ σύνθεσις τῆς Kirsi Salonen, 2005.

Μιάμιση χιλιετία μετὰ τὸν θάνατο τοῦ θεϊκοῦ στρατηλάτου, ὁ Ρήγας ὁ Βελεστινλῆς, προσβλέποντας στὴν Ἀνάστασι τοῦ Γένους, θὰ ἐκδώσει στὴν Βιέννη τὴν εἰκόνα τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου. Ἤδη, ὅμως, στοὺς αἰῶνες τῆς σκλαβιᾶς, ἡ «Φυλλάδα τοῦ Μεγαλέξανδρου» μαζὶ μὲ τοὺς θρύλους τοῦ Μαρμαρωμένιου Βασιληᾶ τρέφουν τὴν πίστι τοῦ Γένους. Ὅπως σημειώνει ὁ Δημήτριος Καραμπερόπουλος («Ὁ Μέγας Ἀλέξανδρος τοῦ Ρήγα Βελεστινλῆ, Βιέννη 1797»), μεταξὺ ἄλλων: «Ὁ Μέγας Αλέξανδρος ἐπέζησε στὴ συνείδηση τῶν Ἑλλήνων μέσω τοῦ μεσαιωνικοῦ μυθιστορήματος καὶ τῆς Φυλλάδας τοῦ Μεγαλέξανδρου, ὅπως διεξοδικὰ καὶ ἐμπεριστατωμένα γράφει ὁ Γιῶργος Βελουδῆς, καὶ μέχρι τὴν ἔκδοση τοῦ Ρήγα τοῦ 1797 οἱ λαϊκὲς αὐτὲς ἐκδόσεις γιὰ τὸν Μέγα Ἀλέξανδρο, ἡ «Ριμάδα» καὶ ἡ «Φυλλάδα», ἦταν δώδεκα καὶ ἕξι ἀντίστοιχα. Ἔτσι:

«Ὁ Γεώργιος Τερτσέτης διηγεῖται ὅτι ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν μπουρλοτιέρη Κωνσταντῖνο Κανάρη εἶχε ἀκούσει πὼς «ναύτης, νεώτατος ἀκόμη τὴν ἡλικίαν, ὅταν ἄραζεν εἰς λιμένα ἀδιάλεγεν ἔρημο παραθαλάσσιο καὶ καθήμενος εἰς ἄγριο λιθάρι ἐδιάβαζεν ἔργα καὶ βίον τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου, καὶ εἰς τὴν ἀνάγνωσιν ἔτρεχαν δάκρυα, βρύση οἱ ὀφθαλμοί του. Ἡ διήγησις ηὖρεν ἀντίλαλον εἰς τὴν καλοπλασμένην καρδίαν τοῦ νέου Ψαριανοῦ».»

«Ὦ! Ἀλέξανδρε». Δημιουργία τοῦ μουσικοῦ συγκροτήματος «Ἀμφίστομος Φάλαγξ».

Δυναμικό, ὡραῖο ἑλληνοκεντρικό κομμάτι. (Μὲ μιὰ δόσι νεομυθολογίας τῶν «Ε». Στὸ πλαίσιο ποὺ πρέπει ἡ τελευταία, ὡς συμβολικὴ νεομυθολογία δηλαδή, καλὴ εἶναι· ἐὰν, τώρα, σύγχρονοι... εὐημερισταὶ τὴν ἐκλαμβάνουν κυριολεκτικῶς, συγγνώμη, ἀλλὰ ὁ καθένας ὅπως νομίζει.)
Στὸν δικτυακό τους τόπο στὸ myspace μπορεῖτε νὰ ἀκούσετε καὶ νὰ κατεβάσετε τὸ «Ὦ! Ἀλέξανδρε» σὲ καλύτερη ποιότητα ἤχου ἀπὸ τὸ βίντεο τοῦ youtube. Ἐπίσης μιὰ ὅλως πρωτότυπη διασκευὴ τοῦ ἐθνικοῦ μας ὕμνου!

Ἀλλὰ ἂς κάνουμε καὶ μιὰ σύντομη νομισματικὴ περιήγησι.

Ἀργυρὸν τετράδραχμον τοῦ βασιλέως Λυσιμάχου (323-281 π.Χ.) τῆς Θράκης. Ἀμέσως μετὰ τὸν θάνατό του ὁ Ἀλέξανδρος εἰκονίζεται στὰ νομίσματα ὡς θεός (ἔως τότε μόνον θεοὶ καὶ ἐμβλήματα τῆς πόλεως εἰκονίζοντο στὰ ἀρχαῖα Ἑλληνικὰ νομίσματα), φορῶντας διάδημα μὲ τὰ κέρατα τοῦ Ἄμμωνος (Ἀλέξανδρος δίκερως, «Δουλ' Καρνέιν» στὸ Κοράνιον, καὶ «τράγος τῶν αἰγῶν» στὸν Προφήτη Δανιήλ). Στὴν ὀπισθία ὄψι (ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΛΥΣΙΜΑΧΟΥ), ἡ θεὰ Ἀθηνᾶ καθήμενη, μὲ τὴν ἀσπίδα ἀκουμπισμένη στὸ πλάι της, κρατᾷ στὸ δεξί της χέρι τὴν Νίκη. Ἡ παράστασις αὐτὴ τῆς Ἀθηνᾶς εἰκονίζεται ὡς «Britannia» στὰ νομίσματα τοῦ Ἡνωμένου Βασιλείου (καὶ τοῦ Ἰονικοῦ Κράτους (1815-1864) τῆς ὑπὸ βρετανικὴ ἐπικυριαρχία αὐτονόμου Ἑπτανήσου).

Ἀργυρὸν τετράδραχμον τοῦ βασιλέως Μενάνδρου Α' (165/155-130 π.Χ.) τῆς Ἑλληνοϊνδικῆς Βακτρίας. Ἐμπρόσθια ὄψις, ὁ βασιλεὺς Μένανδρος (ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΣΩΤΗΡΟΣ ΜΕΝΑΝΔΡΟΥ). Ὀπισθία ὄψις (ἰνδικὴ ἐπιγραφή): Ἀθηνᾶ ἀλκίδημος. Ὁ μέγας αυτὸς Ἕλλην βασιλεύς ἔγινε ἅγιος τοῦ Βουδισμοῦ μὲ τὸ ὄνομα Μιλίντα, συνέβαλε στὴν ἐξάπωσι τοῦ Βουδισμοῦ τὸν ὁποῖον Βουδισμὸ καὶ ἐπηρέασε μὲ Ἑλληνικὰ στοιχεῖα, τὸ δὲ βιβλίο «Ἐρωτήσεις τοῦ βασιλέως Μιλίντα» εἶναι ἱερὸ βιβλίο τοῦ Βουδισμοῦ!

Ἀργυρὸν τετράδραχμον τοῦ βασιλέως Εὐκρατίδου (171-145 π.Χ.) τῆς Ἑλληνοϊνδικῆς Βακτρίας. Ἐμπρόσθια ὄψις, ὁ βασιλεὺς Εὐκρατίδας. Ὀπισθία ὄψις, ἱππεῖς, μὲ τὴν ἐπιγραφή: ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΜΕΓΑΛΟΥ ΕΥΚΡΑΤΙΔΟΥ. Ἡ ὀπισθία ὄψις τοῦ νομίσματος, μαζὶ μὲ τὴν Ἑλληνικὴ ἐπιγραφή, εἶναι σήμερα τὸ ἔμβλημα τῆς κρατικῆς Τραπέζης τοῦ Ἀφγανιστὰν καὶ εἰκονίζεται στὰ χαρτονομίσματα τοῦ κράτους!

Ἀργυρὸν τετράδραχμον τοῦ βασιλέως Ἀντιόχου Δ' τοῦ Ἐπιφανοῦς (175-165/4 π.Χ.) τῶν Σελευκιδῶν. Ἐπὶ τῶν ἡμερῶν του ἔγινε ἡ ἐξέγερσις τῶν φονταμενταλιστῶν Ἰουδαίων Μακκαβαίων κατὰ τῶν ἑλληνιζόντων Ἰουδαίων συμπατριωτῶν τους ἀρχικῶς καὶ τῆς Ἑλληνικῆς διοικήσεως κατόπιν. Ἐμπρόσθια ὄψις, ὁ βασιλεὺς Ἀντίοχος. Ὀπισθία ὄψις (ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΑΝΤΙΟΧΟΥ ΘΕΟΥ ΕΠΙΦΑΝΟΥΣ): Ζεὺς ἔνθρονος, μὲ Νίκη καὶ σκῆπτρον. Τὸ ἐνδιαφέρον εἶναι ὅτι ὁ ἐξελληνισμὸς τῶν Ἰουδαίων εἶχε προχωρήσει τόσο (καὶ ἴσως λόγῳ λανθασμένης στρατηγικῆς τοῦ Ἀντιόχου δὲν ἐπετεύχθη ὁλοκληρωτικῶς), ὥστε, ἀκόμη καὶ μετὰ τὴν ἐπιτυχὴ γιὰ τοὺς Ἰουδαίους ἐπανάστασι τῶν Μακκαβαίων κατὰ τῶν Ἑλλήνων καὶ τῶν ἑλληνιζόντων, οἱ ἡγέται τῶν Ἰουδαίων εἶχαν Ἑλληνικὰ ὀνόματα, ὅπως ἄλλωστε μᾶς θυμίζει, ὁ Κ.Π. Καβάφης, μὲ τὴν χαρακτηριστικὴ λεπτὴ εἰρωνία του («Ἀλέξανδρος Ἰανναῖος καὶ Ἀλεξάνδρα»): «Ἰουδαῖοι καλοί, Ἰουδαῖοι ἁγνοί, Ἰουδαῖοι πιστοί - πρὸ πάντων. Ἀλλά, [...] καὶ τῆς ἑλληνικῆς λαλιᾶς εἰδήμονες [...]. Τωόντι ἐτελεσφόρησε λαμπρῶς [...] τὸ ἔργον ποὺ ἄρχισαν ὁ μέγας Ἰούδας Μακκαβαῖος κ᾿ οἱ τέσσαρες περιώνυμοι ἀδελφοί του.» (Ὁ Ἀλέξανδρος Ἰανναῖος ἦταν βασιληᾶς στὴν περίοδο τῆς ἑβραϊκῆς ἀνεξαρτησίας ποὺ ἀρχίζει ἀπὸ τὸ 143 π.Χ. καὶ διαρκεῖ ὡς τὴν κατάλυσί της ἀπὸ τοὺς Ρωμαίους. Ὁ Ἰανναῖος ἦταν, τρόπόν τινα, ἑλληνίζων, καὶ τὰ νομίσματά του εἶχαν καὶ ἑλληνικὲς ἐπιγραφές.)

Ἀλλά, ἂς δοῦμε καὶ τὰ νομίσματα τοῦ περσικοῦ κατὰ βάσιν βασιλείου τῶν Πάρθων. Οἱ Πάρθοι ἐπαναστάτησαν κατὰ τῶν Σελευκιδῶν τὸ 247 π.Χ., ὑπὸ τὸν Ἀρσάκη Α', καὶ ἐκέρδισαν τὴν ἀνεξαρτησία τους. Ἐν μέσῳ συνεχῶν ἀγώνων, μὲ τοὺς Σελευκίδες ἀρχικῶς, τοὺς Ρωμαίους κατόπιν, βαρβάρους γειτονικοὺς λαοὺς καὶ ἐμφυλίους πολέμους, κατόρθωσαν νὰ δημιουργήσουν ἰσχυρὴ αὐτοκρατορία, ἡ ὁποία ἄντεξε μέχρι τὸ 224 μ.Χ., ὁπότε τὴν διαδέχθηκε ἡ Περσικὴ αὐτοκρατορία τῶν Σασσανιδῶν. Ἀφ᾿ ὅτου λοιπὸν οἱ Πάρθοι ἐδημιούργησαν ἀνεξάρτητο κράτος, ὁ ἡγέτης τους ἀνεκηρύχθη Βασιλεύς, καί, τοῦ βασιλείου τους ἰσχυροποιημένου, προσέθετε μεγαλοπρεπείας σημαντικὰ ἐπίθετα στὸν τίτλο του. Διαβάζουμε στὰ νομίσματα τῶν Πάρθων, π.χ.: ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΒΑΣΙΛΕΩΝ ΑΡΣΑΚΟΥ ΕΥΕΡΓΕΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΕΠΙΦΑΝΟΥΣ ΦΙΛΕΛΛΗΝΟΣ. Ἐξ ἀρχῆς ὁ τίτλος Ἑλληνιστί, μὲ Ἑλληνικὰ ἐπίθετα (σὲ χρήσι ἀπὸ τὰ Ἑλληνιστικὰ βασίλεια) καί, ἀπὸ τὸ 150 π.Χ. περίπου καὶ ἐν συνεχείᾳ, «Φιλέλλην», ὡς ὑψίστου κύρους καὶ μεγαλοπρεπείας σημαντικὴ προσαγόρευσις (τὸ «Φιλέλλην», γιὰ τὸν «ἀπελευθερωθέντα» ἀπὸ τοὺς Ἕλληνες Πάρθο!)

...

Καί... ἐνῷ οἱ Ἑβραῖοι «ἑλληνίζουν», οἱ Πάρθοι ὀνομάζονται φιλέλληνες καὶ οἱ Ἀφγανοὶ τιμοῦν τὸν Ἀλέξανδρο τὸν Μέγα, στὴν σημερινὴ Ἀθήνα κάποιοι (...) ἐξαφάνισαν (!) τὸ ἄγαλμα τοῦ ἰδρυτοῦ τῆς πόλεως Θησέως, ἐξαφάνισαν (!) τὶς ἕξι προτομὲς τῶν ἀρχαίων φιλοσόφων, ἔργα τοῦ Γ. Καλακαλλᾶ, ἀπὸ τὴν πλατεία τοῦ Δημαρχείου (μοναδικὸ ντεκὸρ αὐτῆς τῆς πλατείας εἶναι οἱ... τριτοκοσμικοὶ λαθρομετανάστες), ἐνῷ ἀπὸ τὸ 1992 (!) σαπίζει στὶς ἀποθῆκες τοῦ Δήμου ὁ δωρηθεὶς ἀπὸ τὸν ἀείμνηστο Γιάννη Παππᾶ ἔφιππος ἀνδριάντας τοῦ Μεγίστου τῶν Ἑλλήνων, Ἀλεξάνδρου! ΝΤΡΟΠΗ! Τελικῶς ὁ κ. Νικήτας Κακλαμάνης ἐδέησε, μετὰ ἀπὸ πολύχρονο ἀγῶνα πολιτῶν, νὰ ξεπεράσῃ τὴν τουλάχιστον περίεργη κωλυσιεργία τῶν προκατόχων του δημάρχων καὶ τῶν ἀρμοδίων κρατικῶν ὑπηρεσιῶν καὶ νὰ ἀποφασίσῃ τὴν τοποθέτησι τοῦ ἀνδριάντα στὴν Ριζάρη, ἔναντι τοῦ Πολεμικοῦ Μουσείου. Ἀναμένομεν. (Βλ. καὶ ἄρθρα ΕΔΜ.)

Σημειώσεις:
[1] Κώστας Χατζηαντωνίου, «Ἐθνικισμός καὶ Ἑλληνικότητα», ἐκδ. «Πορθμός», 2003. Ἐξαιρετικόν. Μὲ λίγα πράγματα, δευτερευούσης σημασίας στὸ βιβλίο αὐτό, διαφωνῶ, ὅπως π.χ. μὲ τὶς κρίσεις τοῦ συγγραφέως γιὰ τὴν πολιτικὴ τοῦ Ἰωάννη Μεταξᾶ καὶ τοῦ βασιλέως Κωνσταντίνου Α'.

[2] Εἰσαγωγὴ ἀπὸ τὸν Ρένο Ἡρακλῆ Ἀποστολίδη στό: Johann Gustav Droysen - Ρ.-Η.-Σ. Ἀποστολίδης, «Ἱστορία τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου», τόμοι 4, ἐκδ. Τράπεζα Πίστεως 1993 (ἀνατ. ἐκδ. 1988).